Fenomenalna emisja gdańskich guldenów, obecnie stanowiąca symbol najrzadszych banknotów Wolnego Miasta Gdańska okresu międzywojennego.
Aby zrozumieć istotę rzadkości tych banknotów, trzeba odnieść się do całokształtu ówczesnego obiegu pieniężnego w ustanowionym 15 listopada 1920 roku Wolnym Mieście Gdańsk. Rolę środków płatniczych pełniły w nim wówczas marki niemieckie oraz lokalne emisje zastępcze magistratu miejskiego. Decyzję o emisji własnej waluty Senat Wolnego Miasta wcielił w życie pod koniec 1922 roku. Wprowadzenie do obiegu nowych pieniędzy wypadło jednak w niefortunnym dla Gdańska czasie. Kryzys lat powojennych i wszechobecna inflacja nie ominęły również Wolnego Miasta. W przeciągu niespełna roku w Wolnym Mieście Gdańsk wydano 17 różnych emisji banknotów. Zaczęto 31 października 1922 r. od nominałów 100 i 500 marek, a zakończono 11 października 1923 r. na banknotach 5 i 10 miliardów marek!
Elementem działań stabilizacyjnych w WMG było powołanie 19 października 1923 r. Gdańskiej Kasy Centralnej, która już z dniem 22 października 1923 r. wprowadziła nową, przejściową walutę guldenową. Termin ostatecznej wymiany wszystkich dotychczasowych gdańskich banknotów markowych ustalono na 20 listopada 1923 r.
Nową walutę przejściową stanowiły banknoty o trzynastu nominałach, począwszy od 1 feniga, do 100 guldenów. Emisja przejściowa była rzeczywiście prowizoryczna, co widać już na pierwszy rzut oka, po jej uproszczonej szacie graficznej i jednostronnym druku. Nie mogła pozostać długo w obiegu choćby ze względy za zagrożenie fałszerstwami. Po ustabilizowaniu sytuacji ekonomicznej i rynku pieniężnego na terenie WMG miała być szybko wymieniona na monety i banknoty nowego wzoru. Wprowadzeniem nowej, ostatecznej waluty guldenowej zajął się powołany 5 lutego 1924 r. Bank Gdański. Wymianę przeprowadzono nadzwyczaj sprawnie, wycofując ostatecznie z obiegu banknoty emisji przejściowej z dniem 30 kwietnia 1924 roku.
Banknot o nominale 50 guldenów wprowadzony został do obiegu 15 grudnia 1923 r. W ówczesnym, zrujnowanym kryzysem i inflacją mieście był to bardzo wysoki nominał. Większość codziennego zapotrzebowania pokrywały nominały do 1 guldena. Wysokich nominałów zapewne nie wydano na rynek dużo, a te co zostały wydane, ze względu na swą dużą siłę nabywczą zostały szybko i skrzętnie wymienione na pieniądze nowego wzoru, które wprowadzano w WMG już od połowy marca 1923. W szufladzie można było wówczas pozostawić zapomnianego feniga, ale już nie guldena, a tym bardziej jego wielokrotność.
Cała wymiana musiała zostać przeprowadzona bardzo sprawnie. Obecnie poza nominałem 1-fenigowym, pozostałe banknoty emisji przejściowej należą do dużych rzadkości, a wysokie nominały są wręcz unikalne. O skrupulatnym procesie wymiany i porządku panującym w ówczesnym Banku Gdańskim świadczy też fakt, że po wymianie na rynku praktycznie nie pozostały nawet egzemplarze wycofane z obiegu, z ostemplowaniem Ungültig, które należą również do olbrzymich rzadkości.
Egzemplarz ze stemplem UNGÜLTIG na awersie. Najwyższa rzadkość wśród emisji Wolnego Miasta Gdańska.
Kilka złamań i niewielkie naddarcia na prawej krawędzi. Papier naturalny, nie poddawany konserwacji.
Rzadko która kolekcja może poszczycić się posiadaniem tego waloru.
Zdecydowanie polecamy!
