5 Dywizja Artylerii Konnej] Pamiętnik porucznika Jana Adamczyka z 5 DAK opisujące okoliczności mobilizacji w sierpniu 1939 roku oraz losy oddziału w czasie kampanii wrześniowej 1939 r.
Rękopis 6 s. oraz 2 maszynopisy po 5 s. każdy. Wys. 31 cm.
Rękopis autorstwa dowódca kolumny amunicyjnej w 5 DAK, por. rez. Jan Adamczyk. Pamiętnik rozpoczyna się 24 VIII 1939 r. od powołania do Wojska Polskiego i wyjeździe do dowództwa 5 DAK. Autor otrzymuje rozkaz organizacji kolumny amunicyjnej. 25 VIII następuje wymarsz do Maczek, które zostają osiągnięte 26 VIII 1939 r. Potem trasa wymarszu obejmowała Koziegłówki, Zawiercie, Busko, Szczucin. Dalej - w trakcie działań wojennych podczas agresji niemieckiej - oddział kierował się pod Biłgoraj, Tarnogród, Tomaszów.
Autor opisuje dramatyczne losy po 17 IX, kiedy do Polski wkroczyły wojska sowieckie oraz nastroje po kapitulacji Polski. Dalej opisuje rozformowanie oddziału i ucieczkę w przebraniu cywilnym do Zebrzydowa, próby odnalezienia żony i dziecka (skuteczne) oraz aresztowanie przez niemiecką policję 9 XI 1939 r.
Na końcu J. Adamczyk dokonuje oceny stanu uzbrojenia (braki broni dla rezerwistów) oraz morale i umiejętności przydzielonego mu oddziału, złożonego głównie z rezerwistów - na czym kończy się jego "Pamiętnik".
Dokument unikatowy.
5 dywizjon artylerii konnej (5 dak) – oddział artylerii konnej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Pierwszym elementem mobilizacji dla 5 dak, było sformowanie z żołnierzy służby czynnej na bazie 3 baterii, tzw. „baterii alarmowej”. Sformowano ją na etacie wojennym z plutonów wystawionych przez 3 i 1 baterie oraz pluton łączności dywizjonu. Bateria do 6 sierpnia stacjonowała w koszarach dywizjonu w Oświęcimiu. Po tej dacie wymaszerowała do Mierzęcina na wschód od Tarnowskich Gór jako wsparcie dla 3 pułku ułanów. 24 sierpnia o godz. 4.00 zarządzona została mobilizacja alarmowa w 5 dywizjonie artylerii konnej. Dywizjon do etatów wojennych mobilizował się w garnizonie Oświęcim.
Część pododdziałów mobilizowała się poza koszarami, np. 2 bateria w miejscowości Brzeszcze 8 km od Oświęcimia. Część koni i wozów było w dobrym stanie np. dla 2 baterii, część w złym stanie głównie dla kolumny taborowej, drużyny parkowej uzbrojenia i własnego taboru żywnościowego. W nich głównie wystąpiły opóźnienia. Jednostki mobilizowane zostały zebrane w koszarach wieczorem 25 sierpnia, bez 3 baterii. Nocą 25/26 sierpnia dywizjon wymaszerował przez Chrzanów do Maczek, następnie w kierunku Zawiercia. 27 sierpnia 5 dak osiągnął Rokitno Szlacheckie. 28 sierpnia stan osobowy dywizjonu został zaprzysiężony. 3 bateria wraz z 3 puł. wykonały marsz do Koszęcina, po drodze dokonano zamiany II plutonu 1 baterii stanu czynnego, ze składu 3 baterii, na taki sam pluton pochodzący z mobilizacji z 1 baterii. 29 sierpnia 5 dak bez 3 baterii pomaszerował przez Zawiercie, Myszków, Kozie Głowy, w nocy dotarł do wsi Koziegłówki, Mysłów i Ostek. Tego samego dnia bateria 3/5 dak zajęła stanowiska ogniowe na zachodnim skraju lasu na wschód od Koszęcina. Krakowska Brygada Kawalerii otrzymała zadanie osłony północnego skrzydła Armii „Kraków” na osi Woźniki – Zawiercie lub Siewierz.
[wikipedia.pl]