[SZKOLNICTWO na Litwie - Gimnazjum Polskie Towarzystwa "Oświata" w Poniewieżu - życie szkolne uczennicy Stefanii Stefano...

[SZKOLNICTWO na Litwie - Gimnazjum Polskie Towarzystwa "Oświata" w Poniewieżu - życie szkolne uczennicy Stefanii Stefanowiczówny - fotografie portretowe, zbiorowe, pozowane]. [lata od 1923 do 1928]. Zestaw 80 fotografii form. ca 13x9 cm.
Archiwum fotograficzne należące niegdyś do uczennicy gimnazjum Stefanii Stefanowiczównej (później Domaszewicz) - pierwsze zdjęcie to jej fotografia portretowa z czasów szkolnych, dedykowana koledze Gawędulskiemu 15 VI 1927. Większość zdjęć opisana na odwrocie, m.in.: "Poniewież 23.9.26 r. Na naszym podwórku - koło studni tędy koleżanki i koledzy wracali z gimnazjum - wesołe uczniowskie czasy - ja odwrócona placami, obok mnie Teoś Matuszewski świetnie tańczył", "--- matura. Grupa Wiśka Kognowickiego, którą on przygotowywał z matematyki do egzaminów", "W ogrodzie gimnazjalnym - ostatni dzień w szkole przed maturą z naszym wychowawcą prof. Gojlewiczem, 1928 r.", "Ostatni dzień w szkole, zdawanie egzaminów maturalnych - z prof. Gojlewiczem, świetnym matematykiem, naszym wychowawcą", "Poniewież. Bal maturalny V-ej matury 1927 roku" (siedzą od lewej m.in.: L. Woynarowski, Wiesław Wiszniewski, Kazimierze Janowicz), "IV klasa ich. Na pamiątkę miłej Hali od Giefundzi (Genowefy Stefanowiczówny, potem Mikulicz) i Stipoki (Stefanii Stefanowiczówny, potem Domaszewicz)", "Ptaszkowi - narzeczona Jaga St. Domaszewicz / Najdroższemu Stachowi wierna mu Helusia / Kochanej Ptaszynie - Kica. [Od lewej stoją:] 1. [Wiesław] Kognowicki, 2. Tadzik Romer, 3. [K.] Bociurska, 4. [Jadwiga] Swiłasówna, 5. [T.] Januszkiewicz [Od lewej siedzą:] 6. [B.] Kiborttówna, 7. [W.] Kornfeld, 8. [E.] Prekierówna, 9. [Stanisław] Domaszewicz, 10. [Halina] Nagórska, 11. [Włodzimierz] Jankowski", "Stefie - w dowód szczerej sympatji i przywiązania z prośbą o jak najdłuższe pamiętanie - Włodek", "Miłemu 'Bachorkowi' - Z[ygmunt] Mirowski", "Wszystkie nadpisy na fotografiach nie są warte złamanego szeląg, gdyż zwykle się nie pisze tego coby się chciało napisać. To też --- ofiarowując malutkiej, milutkiej Koleżance Stipie swą podobiznę na pamiątkę czasów przeszłych i ... przyszłych - milczy... --- Woynarowski", "Stiopa! pielęgnuj swe piękne warkocze I nie idź zlepsza głosem mody Zachowaj swe piękne ozdoby urocze A będzie Cię kochał i stary i młody. Jurgis [Jerzy Prüffer]", "Rok przed maturą - przy domu pp. Kosińskich, w którym mieszkałyśmy. Włodek [Włodzimierz Jankowski], Gefa [Genowefa Stefanowiczówna], Zuzia Życka [Zuzanna Życka], Mieczyk [Mieczysław Andrzejewski] i ja [Stefania Stefanowiczówna]", "Miłej i sympatycznej Stiopie na dobrą pamiątkę naszego koleżeństwa w czasie którego ani razu nie pokłóciliśmy się. Heńko [Henryk Czarkowski]. B. miły kolega. Tu w Polsce - mieszkał w Gdyni - był b. nerwowy - odebrał sobie życie", "Kochanej Stiopie na pamiątkę tylu lat spędzonych w szkole na jednej ławie oraz tych wszystkich chwil wesołych i smutnych, któremi cieszyłyśmy się oraz smuciłyśmy się. Szczerze Ci oddana i kochająca Dziunia. Niewieżniki. 7.VII. 28 r. - Przyjaźń przetrwała do dnia 1988 r. Przeżyłyśmy lata okupacji w Poniewieżu". Stan dobry.
Gimnazjum Polskie w Poniewieżu (lit. Panevėžio lenkų gimnazija) – polska szkoła średnia działająca w latach 1919–1940, jedno z czterech gimnazjów z wykładowym językiem polskim w przedwojennej Litwie. Szkoła została otwarta 7 lutego 1919. Główne zasługi na rzecz jej powstania położył Bronisław Krasowski, który jednak szybko został aresztowany przez bolszewików i musiał opuścić Poniewież. Po odejściu sowietów dyrektorem został Hipolit Pereszczako, na czele zarządu gimnazjum stanął zaś Zygmunt Staniewicz. Początkowo gimnazjum liczyło 4 klasy, jednak z każdym rokiem ich przybywało. W 1919 w szkole uczyło się 80 uczniów, zaś w 1929 – 436. W 1923 szkołę opuścili pierwsi maturzyści w liczbie 21. W ciągu pierwszych 10 lat (1919–1929) wydano 151 świadectw maturalnych. W szkole istniało kółko literackie, orkiestra i chór, a także drużyna harcerska im. Tadeusza Kościuszki (do 1924) i uczniowski oddział straży ogniowej. Gimnazjum prowadziło aktywną działalność kulturalną. Od 1921 szkoła cieszyła się pełnymi prawami publicznymi na terenie RP, zaś do 1924 obowiązywał w niej taki sam program, jak w szkołach polskich. W 1926 szkole przyznano prawa tzw. szkoły rządowej. Gimnazjum było jedyną polskojęzyczną szkołą średnią na Litwie, której maturę w latach 1926–1936 uznawały władze litewskie. Absolwentami poniewieskiej szkoły byli m.in. lekarz i działacz polonijny na Litwie Adam Dowgird oraz poeta emigracyjny Zygmunt Ławrynowicz. Uczył się tu również hrabia Alfred Tyszkiewicz. Przez pierwsze dziesięciolecie szkoła mieściła się przy ulicy Mariańskiej, w 1930 została przeniesiona na ulicę Nadbrzeżną 18 (Kranto 18). Obecnie w budynku dawnego gimnazjum mieści się szkoła specjalna. Kapelanem gimnazjum był ks. Dyrginczus. (Wikipedia).