Julian Fałat, KOBIETA W CZEPCU, 1898

49,1 x 29,6cm - akwarela, papier

sygn z prawej: Jul Fałat | 1898

Wzdłuż p. krawędzi przebija nr z tzw. „zaplecka“: 1066.

 

Fałat, obok pejzaży zimowych, scen myśliwskich i motywów rodzajowych, chętnie podejmował temat portretów, w których szczególną uwagę przykładał do stroju. Kobieta w czepcu z 1898 roku ukazana została w profilu, w oszczędnej, niemal ascetycznej kompozycji, na tle neutralnej plamy barwnej.

Przejrzyste akwarelowe laserunki pozwalają uchwycić subtelne przejścia światła i fakturę delikatnej tkaniny, zwłaszcza misternie oddanej koronki czepca. Fałat, jako mistrz akwareli, wykorzystywał tę technikę do osiągnięcia niezwykłych efektów malarskich. Dzięki akwarelom, które charakteryzują się transparentnością i lekkością, potrafił stworzyć eteryczny nastrój. Jego pociągnięcia pędzla, choć często swobodne i szkicowe, precyzyjnie oddawały charakterystykę postaci i detale. W jego twórczości widać również wpływy impresjonizmu. Fałat, podobnie jak impresjoniści, kładł nacisk na uchwycenie ulotnego światła i koloru, co było szczególnie widoczne w jego pejzażach, jednak wyraźnie widoczne jest również w naszym portrecie. Sportretowana skierowana jest na wprost intensywnego światła, które mocno oświetla jej twarz i powoduje rozmycie kolorów na ozdobnym gorsecie. Artysta znakomicie wykorzystał kolor papieru w celu uzyskania bieli stroju, ograniczył się jedynie do wymalowania zimnych, błękitno-szarych cieni. Niemniej jednak, jego głównym celem pozostało realistyczne oddanie rzeczywistości, a nie tylko impresjonistyczne wrażenie.

Julian Fałat miał naturalną i głęboką więź z wiejskim życiem, co sprawiło, że jego prace są wyjątkowo autentyczne i pełne emocji. Motywy wiejskie w jego malarstwie stanowią świadectwo nie tylko jego talentu, ale także jego osobistej wrażliwości na piękno polskiego krajobrazu i jego mieszkańców.

Prezentowana akwarela jest wyrazistym przykładem niezwykłej sprawności warsztatowej Fałata, jego wrażliwości kolorystycznej i umiejętności łączenia dokumentalnej precyzji z poetyckim nastrojem przedstawienia. Datowane na rok 1898 dzieło jest znakomitym przykładem z dojrzałego okresu twórczości artysty jako akwarelisty, charakteryzującego się największą swobodą w operowaniu światłem i skrótem.

Julian Fałat (Tuligłowy [okręg lwowski] 1853 - Bystra k. Bielska 1929) - malarz i pedagog - jeden z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku, członek polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, wielokrotnie odznaczany medalami na wystawach międzynarodowych. Studiował malarstwo u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1868-71 i 1881) i w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach spędził kilka miesięcy w Rzymie, w 1884 był w Paryżu i w Hiszpanii, a w 1885 odbył podróż morską dookoła świata. W 1886 podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. W latach 1894-96 współpracował z Wojciechem Kossakiem przy panoramie Berezyna. W 1895 został powołany na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w której gruntownie zreformował system nauczania, przekształcając tę uczelnię w nowoczesną Akademię Sztuk Pięknych (r.1900). Do roku 1910 był rektorem Akademii; po przejściu na emeryturę osiadł w miejscowości Bystra k. Bielska. Znakomity akwarelista, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.