Julian Fałat, PEJZAŻ Z SEMMERING, 1914

47,8 x 68,0cm - akwarela, papier akwarela, papier naklejony na płótno, 47,8 x 68 cm

sygn. p. d.: jFałat Semmerig [sic!] | 1914 [inicjały wiązane]; powyżej autorski numer: 975

Na odwrocie, na krośnie, l.d. nalepka Salonu Sprzedaży Dzieł Sztuki przy TPSP w Krakowie (druk, tusz, pieczęć): SALON SPRZEDAŻY DZIEŁ SZTUKI [...] | pl. Szczepański 4 – Telefon Nr. 8 | Autor: Fałat Julian 0814 | Adres: | Dzieło p.t.: „Semmering“ | Rodzaj: akwar. cena; ponadto na ramie nalepka domu aukcyjnego w Warszawie.

 

Pejzaż powstał w czasie pobytu artysty wraz z synami w austriackim kurorcie Semmering. W prawym dolnym rogu poza sygnaturą znalazł się ośmioboczny kartusz z numerem 975. Odnosi się on do prowadzonego przez artystę rejestru ważniejszych dzieł, które przekazywał do sprzedaży.

Fałat tworzył z niezwykłą werwą i rozmachem. Jako niezaprzeczalny mistrz akwareli, biegły w tej technice, śmiało rozlewał barwy na papierze, tworząc niepowtarzalne dzieła. W prezentowanym pejzażu artysta nie naśladuje natury, lecz szybkimi rzutami kontrastujących ze sobą jasnych i ciemnych barw, daje nam jej szczere odczucie.

Tak o malarstwie Fałata pisze Anna Król (Julian Fałat, Stalowa Wola 2009): Dominuje w nim panoramiczne ujęcie krajobrazu z jednym niezmiennym akcentem kompozycji, jakim jest prosta linia horyzontu dzieląca obraz na dwie strefy. Niektóre z kompozycji zbliżone są do kwadratu, inne bardziej wydłużone. Na pierwszym planie zazwyczaj widać śnieg, niekiedy poznaczony śladami zwierząt lub ożywiony sylwetkami przelatujących ptaków. Fałat mistrzowsko syntetyzuje krajobraz, upraszcza jego formy. Zbliża i wyolbrzymia śnieg lub potok sytuując go na pierwszym planie, a pomija nieistotne szczegóły. W przesyconych światłem słonecznym zimowych krajobrazach z niezwykłą umiejętnością odtwarza materialność śniegu. [...]

Widoki zimy, nasycone spokojem, ciszą i pozbawione obecności człowieka, odsłaniają transcendentny wymiar Natury. Malując konkretny fragment krajobrazu Fałat tworzy pejzaże uniwersalne, ponadczasowe, przepełnione poetyckim odczuwaniem świata. Seria ta jest w istocie zapisem emocjonalnej obecności artysty w zjawiskach natury.

 

Bibliografia:

– Julian Fałat. Wystawa Jubileuszowa na 10-lecie Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 4 XII 2009 – 7 II 2010, Wystawa w Muzeum Okręgowym w Toruniu, 5 III – 3 V 2010, Wystawa w Muzeum Miedzi w Legnicy 7 V – 4 VII 2010, kurator: Anna Król, Stalowa Wola 2009.

 

Julian Fałat (Tuligłowy [okręg lwowski] 1853 - Bystra k. Bielska 1929) - malarz i pedagog - jeden z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku, członek polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, wielokrotnie odznaczany medalami na wystawach międzynarodowych. Studiował malarstwo u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1868-71 i 1881) i w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach spędził kilka miesięcy w Rzymie, w 1884 był w Paryżu i w Hiszpanii, a w 1885 odbył podróż morską dookoła świata. W 1886 podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. W latach 1894-96 współpracował z Wojciechem Kossakiem przy panoramie Berezyna. W 1895 został powołany na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w której gruntownie zreformował system nauczania, przekształcając tę uczelnię w nowoczesną Akademię Sztuk Pięknych (r.1900). Do roku 1910 był rektorem Akademii; po przejściu na emeryturę osiadł w miejscowości Bystra k. Bielska. Znakomity akwarelista, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.