Michał Gorstkin Wywiórski, POLESZUK, lata 90. XIX w.

45,5 x 28,5cm - olej, płótno sygn. p.d.: M.G. Wywiórski

Na dolnej listwie ramy pieczęć: STANISŁAW RĄB. | (...) ARTYKUŁÓW RELIGIJNYCH | (...) KRAKÓW SŁAWKOWSKA [4].

 

Proweniencja:

Obraz pochodzi ze zbiorów Michała Chylińskiego (1856-1925), pedagoga, dziennikarza i działacza politycznego, potem przeszedł w posiadanie jego spadkobierców. Chyliński był redaktorem naczelnym krakowskiego konserwatywnego dziennika „Czas“ (1883-1903) oraz wiceprezydentem Krakowa (1903-1906).

 

Literatura:

– Maria Gołąb, Michał Gorstkin Wywiórski – pejzaże. Między niebem a ziemią. [wystawa], 26 II – 21 III 2004, Fundacja Forum Krasków, Centrum Kultury Zamek, Poznań 2004.

 

Lata 90. XIX wieku oraz początek wieku XX do wybuchu I wojny światowej to najlepszy okres w twórczości Michała Gorstkina Wywiórskiego. Znakomity malarz, uczeń profesorów Karla Raupa i Nikolausa Gysisa na Monachijskiej Akademii oraz Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego, intensywnie malował, brał w tym czasie udział w licznych wystawach, zdobył sobie uznanie zarówno krytyki, jak i publiczności. Tworzył pod opieką mecenasów, swoje dzieła zaś sprzedawał do najlepszych kolekcji sztuki polskiej tego czasu. Ważne miejsce w jego twórczości zajmowała wtedy tematyka myśliwska. Artysta tworzył zarówno wielopostaciowe, złożone kompozycje przedstawiające polowania sfer ziemiańskich, jak i kameralne obrazy, których bohaterami są samotni myśliwi pochodzący z niższych warstw. Dzieła te szybko przysporzyły mu dobrej prasy, czego przykładem może być recenzja zamieszczona w 1894 roku na łamach „Tygodnika Ilustrowanego“: Do malarzy niepospolicie utalentowanych należy Wywiórski, wychowaniec szkoły monachijskiej, artysta z wyrobioną już firmą, który w traktowaniu krajobrazów i scen myśliwskich miałby prawo mierzyć się z najciekawszymi u nas w tym kierunku specjalistami (...) Artysta należy również, podobnie jak Kowalski i Fałat, do zapalonych myśliwych i z lubością studiuje naturę, uganiając się po polach i lasach za zwierzyną i stąd z wielką prawdą odtwarza sceny i typy łowieckie (cyt. za: M. Gołąb, s. 7). Cztery lata później redakcja czasopisma w taki sposób określiła malarza: Specyalnością Wywiórskiego są sceny myśliwskie, pejzaże z Polesia („Tygodnik Ilustrowany“ 1898, nr 38, s. 758). Szukający inspiracji dla swych dzieł Wywiórski wiele podróżował – odwiedził Litwę, duńską wyspę Sylt, wybrzeża Bałtyku w Norwegii i Szwecji, Włochy, Hiszpanię, Krym, Kaukaz, a także Egipt. Wielokrotnie celem jego podróży było również Polesie, gdzie zapewne powstało oferowane kameralne płótno.

 

Michał Gorstkin Wywiórski (Warszawa 1861 - Berlin 1926) w latach 1883-1887 studiował w Monachium; w Akademii u profesorów Karla Raupa i Nikolausa Gysisa oraz równolegle w prywatnych pracowniach Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. W 1884 debiutował na wystawie w krakowskim TPSP, swoje prace pokazywał też w Monachium, gdzie w 1894 na międzynarodowej wystawie w Glaspalast został wyróżniony medalem za obraz Z puszczy litewskiej. W 1895 przeniósł się do Berlina, zaproszony przez Wojciecha Kossaka i Juliana Fałata do pracy przy panoramie Berezyna (1895-1896). W Berlinie zamieszkał na dłużej, a następnie przebywał w Wielkopolsce i w Warszawie. Współpracował też z Janem Styką przy panoramie Bitwa pod Sybinem (1897), a w 1900 wspólnie z Kossakiem podróżował do Hiszpanii i Egiptu, aby wykonać szkice plenerowe do zamierzonych panoram Somosierra (nie zrealizowana) i Bitwa pod piramidami (1901). Wyjeżdżał także na Litwę, wyspę Sylt, do Norwegii, Szwecji, nad Morze Północne i Bałtyk, malował w Amsterdamie, na Krymie i Kaukazie. We wczesnej fazie twórczości, pod silnym wpływem Brandta i Wierusza-Kowalskiego, malował sceny myśliwskie i rodzajowe oraz obrazy z Tatarami, Kozakami czy Czerkiesami, które przyniosły mu powodzenie na monachijskim rynku sztuki. Z czasem naczelnym tematem jego malarstwa stał się czysty pejzaż, postrzegany i malowany wrażliwie i z upodobaniem.