Stefan Filipkiewicz, PORANNE SŁOŃCE W TATRACH, 1913

88,7 x 107,5cm - olej, płótno

sygn. p.d.: Stefan Filipkiewicz | Zakopane 1913

Na odwr. na g. listwie krosna (niebieska kredka): S. 271; obok nr odnoszący się do wielkości podobrazia: 107; obok fragment nalepki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie (tuszem): Filipkiewicz Stefan; obok (czarną farbą): 800 K.; nalepka (druk, tusz): 271 | Stefan Filipkiewicz | Morgensonne in Tatra.; na dolnej listwie krosna nieczytelna pieczęć; na lewej listwie krosna numer odnoszący się do wielkości krosna: 88; powyżej (ołówkiem): St. Filipkiewicz | Siemiradzkiego 23 / III.

Obraz wystawiany:

– Katalog wystawy Stefana Filipkiewicza, Mieczysława Reyznera, Władysława Skoczylasa, TPSP, Lwów marzec- kwiecień 1914, s. 5, nr kat. 2 (Poranek w Tatrach).

Porównaj z:

– Zima w Tatrach, Międzynarodowa Wystawa Sztuki w Rzymie 1911 r.

 

Filipkiewicz był propagatorem polskiej sztuki na arenie międzynarodowej. Wierny maksymie swojego mistrza – Jana Stanisławskiego – że artysta jest bardem swojej ziemi, wystawiał swoje płótna na licznych wystawach, m.in. w monachijskim Glaspalast, w Wiedniu, Berlinie, czy we Włoszech.

Zima w Tatrach (patrz obok) zaprezentowana w 1911 r. w Rzymie, zdobiła ścianę austriackiego pawilonu w czasie Międzynarodowej Wystawy Sztuki, przedstawia niemal identyczny kadr z prezentowanym na aukcji Porannym słońcem.

Jak pisał Witold Bunikiewicz w tygodniku „Świat“ w 1933 roku: Historyczne są te wędrówki artystów zakopiańskich, z malarskim ekwipunkiem, w góry na „krajobraz“. Mróz ciął, pluta zasypywała oczy, nic to – plemię malarskie wdrapywało się na wierchy, koczowało na śniegu i błocie, byle złowić jakąś autentyczną gamę kolorów lub światła. W tej pasji malarskiej był gest bohaterski i pęd do zdobycia prawdy za każdą cenę. A specjalistą takich podchodów zimowych, aby upolować kwadrans słońca na jakimś fantastycznym źlebie lub w widmowej roztoce, był Stefan Filipkiewicz. W ten sposób powstały owe słynne „Śniegi“, „Zimy“, „Odwilże“, „Potoki w czasie odwilży“, „Poranki“ i „Wieczory“, „Skłębione chmury“, oglądane z najdzikszych punktów obserwacyjnych.

Obraz ukazuje panoramę Tatr, skąpaną w delikatnym porannym słońcu, widzianą z Antałówki. Artysta wnikliwie wczuł się w nastój zimowego poranka i przy pomocy mistrzowskiej techniki, wydobył z podhalańskiego krajobrazu najbardziej charakterystyczne cechy będące odbiciem piękna polskiego pejzażu.

Stefan Filipkiewicz (Tarnów 1879 - obóz koncentracyjny w Mauthausen-Gusen 1944) - malarz i grafik, pejzażysta; w latach 1900-1908 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Pankiewicza i Jana Stanisławskiego. Już w czasie studiów brał udział w wystawach krakowskiego TPSP, później uczestniczył w wielu wystawach krajowych i zagranicznych. Był przede wszystkim pejzażystą, uznawanym za jednego z najwybitniejszych uczniów Stanisławskiego i jego szkoły pejzażu. Malował krajobrazy tatrzańskie i podhalańskie, pejzaże z podkrakowskiego Radziszowa, gdzie spędzał wakacje, a w latach późniejszych także widoki nadmorskie. Malował również dekoracyjne martwe natury z bukietami kwiatów. Zajmował się grafiką, ilustracją, projektowaniem plakatów i medali. Od roku 1908 był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W latach 1913-1914 prowadził kurs malarstwa dekoracyjnego w Szkole Przemysłowej w Krakowie, od 1930 wykładał w ASP w Krakowie, a od 1937 był profesorem tej uczelni. Uczestnik wielu wystaw; w 1929 roku otrzymał złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, w 1933 roku nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności za całokształt twórczości. W latach 1914-1917 służył w Legionach, w czasie drugiej wojny światowej działał w konspiracji. Był Sekretarzem Komitetu Obywatelskiego do Spraw Opieki nad Uchodźcami Polskimi na Węgrzech i Placówki w Budapeszcie - przedstawicielstwa Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Aresztowany przez gestapo, prawdopodobnie z końcem lipca 1944 został wywieziony do obozu w Mauthausen-Gusen, gdzie 23 sierpnia zginął zamordowany wraz z współpracownikami z konspiracji - Henrykiem Sławikiem, Edmundem Fietz-Fietowiczem, Kazimierzem Gurgulem i Andrzejem Pyszem.