Tadeusz Makowski (1882 Oświęcim - 1932 Paryż), Dziewczynka w kapeluszu („Dziecko w okrągłym kapeluszu”), ok. 1928 r.

olej, płótno, 74 × 50 cm
sygn. p. d.: „Tadé/Makowski”

Opisany:
Katalog obrazów olejnych Tadeusza Makowskiego [w:] Władysława Jaworska, „Tadeusz Makowski życie i twórczość”, Wrocław, Warszawa, Kraków 1964, poz. 491, s. 353 (wg opisanej fot. ze zbiorów artysty)
Wystawiany:
From Renoir to Chagall 100 years of painting, 8 lipca – 2 września 2025, Galeria Manes, Praga

Reprodukowany:
M.Ottavi, A.Mrowiec, From Renoir to Chagall 100 years of painting [katalog wystawy], nr kat.48, s. 79

„Patrząc na dziecko, stara się i on na świat patrzeć oczami dziecka, oczami rozszerzonymi ciekawością świata i bogactwem dziecięcej wyobraźni” (Antoni Wieczorkiewicz, Obrazy Tadeusza Makowskiego w Warszawie, „Polska Zbrojna”, 28 X 1936, cyt. za: W. Jaworska, „Tadeusz Makowski. Polski malarz w Paryżu”, Wrocław 1976, s.26.

Przywołanie portretowych wizerunków dzieci w malarstwie polskim od razu przywodzi na myśl twórczość Tadeusza Makowskiego. Prace te o zazwyczaj małych formatach, o bardzo dużym ładunku emocjonalnym wprowadzają w świat dziecinnej beztroski, w który widza zabierają mali modele. „Do 1918 r. dziecko w twórczości Makowskiego występowało tylko sporadycznie, teraz zaczyna być postacią centralną, pierwszoplanową. (...) Stosunek Makowskiego do kilkuletniego modela jest poważny i pełen szacunku, jak do dorosłego człowieka. Artysta daleki jest od lekceważenia najdrobniejszych nawet, przeżyć dziecka; przeciwnie, stwarza świat dzieci o własnej bogatej skali emocjonalnej. To nie dorosły człowiek widzi dziecko, które wzrusza go swym nieświadomym wdziękiem i tym, że jest nieporadne. To ta mała istota tak wyobraża sobie siebie, tak widzi inne dzieci, zwierzęta, drzewa — wszystko w perspektywie na opak, bo jej wyobraźnia, aczkolwiek bogata i żywa, nie jest jeszcze wyrobiona i zmniejsza lub wyolbrzymia proporcje zjawisk w zależności od tego, do jakiego stopnia jest nimi pochłonięta. A poza tym prawem tej kilkuletniej istoty jest nie troszczyć się o geometrię Euklidesową, lecz sięgać ręką po gwiazdkę na niebie i rysować koguta większego niż dom.” W. Jaworska, „Tadeusz Makowski. Polski malarz w Paryżu”, Wrocław 1976, s. 25–26. W latach 1923–1928 dziecko staje się pierwszoplanową postacią w twórczości artysty. Powstała wtedy swoista galeria malowanych i rysowanych, dziecięcych portretów i studiów portretowych, w których artysta nie gubiąc indywidualnych cech małych modeli wykreował jednocześnie charakterystyczny typ wizerunku dziecka o regularnych rysach twarzy, dużych i szeroko otwartych oczach, patrząc uważnie na widza, bądź zamyślonych lub rozmarzonych. Portrety dzieci autorstwa Tadeusza Makowskiego są jednym z najbardziej charakterystycznych zjawisk w sztuce polskiej I połowy XX w., stanowią ważny element każdej wybitnej kolekcji.