JAN ST. BYSTROŃ (Prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego)
DZIEJE OBYCZAJÓW W DAWNEJ POLSCE WIEK XVI-XVIII
Nakładem Ksiegarni Trzaski, Everta i Michalskiego. str. 470 + 575, format 19 25,5 cm, egz. numerowane
W każdym tomie ponad 200 ilustracji i 30 tablic oddzielnie
TWARDA OPRAWA WYDAWNICZA Z EPOKI, PŁÓCIENNA, BOGATO ZDOBIONE GRZBIETY I LICA, ZŁOCONE GÓRNE OBCIĘCIA KART
"Oto obraz dawnego życia polskiego, który w intencji autora miał być barwny i plastyczny. Czytelnik osądzi, czy tak jest istotnie, czy można na papierowej drodze wskrzesić wizję przeszłości, jej barwę i jej aromat.
Przeszłość ta, tak odległa i bezpowrotna, jakże czasami wydać nam się może bliska i wracająca się, pomimo iż tyle rzeczy naokoło uległo zmianie. Wiemy o niej dużo; zamiłowań historycznych wśród szerokich sfer publiczności polskiej było zawsze dość i materiałów nie brakło. Ale wiadomości historyczne były zazwyczaj bardzo jednostronne; dotyczyły one wybitnych osobistości, ważniejszych zdarzeń politycznych, a zwłaszcza wojennych, częściowo także i dziejów ustroju, gospodarstwa, kościoła czy szkolnictwa. Ale szara i barwna przeciętność dnia, ciche i zgiełkliwe życie wsi lub miasta, drobne smętki i radości życia rodzinnego i towarzyskiego, słowem, życie codzienne, powszechne, najbliższe, mało wywoływało zainteresowania. Zrazu było ono zbyt dobrze znane, aby móc stać się przedmiotem zaciekawienia, potem uważano je za rzecz całkiem drugorzędną wobec wypadków wielkiej kroniki politycznej. Pomocą wyobraźni stawały się opowiadania i pamiętniki tych, co widzieli jeszcze dawną Rzeczpospolitą, potem malarstwo historyczne i powieść historyczna, dość dowolnie odtwarzająca minione życie; z rzadka tylko pojawiały się opracowania poświęcone obyczajowości staropolskiej, jak antykwarskie, pracowite zestawienia Łukasza Gołębiowskiego sprzed stu lat, jak bogate i wzorzyste studia Łozińskiego sprzed lat trzydziestu.
Otóż zadaniem niniejszej pracy jest przede wszystkim być pomocą wyobraźni; materiał, z rozmaitych źródeł zebrany, jest tak ułożony, by czytelnikowi umożliwić plastyczną wizję codziennego życia dawnej Polski. Niechże ta przeszłość, dostojna i wyniosła w podręcznikach i monografiach historycznych, ukaże nam się z bliska, bliższa oczom i myśli.
Tom niniejszy poświęcony jest opisowi grup ludności, tudzież dawnej kulturze umysłowej. Zostaje do opracowania część druga, która obejmie kulturę społeczną i techniczną.
Uzupełnieniem tekstu są ilustracje, które mają współdziałać w wywołaniu plastycznego efektu. Materiał ilustracyjny jest autentyczny, współczesny, częściowo z dawnych sztychów i rysunków wzięty, częściowo zaś przedstawiający zabytki przeszłości; nie ma tu rekonstrukcji, nie ma malarstwa historycznego. Wyjątkowo tylko użyto materiału nieco nowszego, z początku XIX wieku, o ile była pewność, że przedmiot ilustracji nie uległ zmianie, a brakło starszych rycin." Ze wstępu do t. I-go.
Stan DB+/ drobne przetarcia narożników, krawędzi grzbietów oraz złoceń na grzbiecie, na wyklejce exlibrisy, dedykacja na k. poprzedzającej k. przedtyt., brak ilustracji na frontispisie w t.2, poza tym wewnątrz czysty komplet, dość ŁADNY EGZEMPLARZ
