CHRUSZCZOW Nikita - O kulcie jednostki i jego następstwach. Referat na XX Zjeździe KPZR [marzec 1956]

Warszawa 1956. KC PZPR. 14,5x20,5 cm, str. 71, (1), miękka okładka wydawnicza. Stan dobry (przybrudzenia okładki).

Wydanie pierwsze. Tajny referat N. S. Chruszczowa, wydany wyłącznie do użytku organizacji partyjnych (adnotacja na okładce). Egzemplarz numer 3123.

W referacie tym Stalin został ukazany jako zbrodniarz stojący na czele partii bolszewików, winny zbrodniom, które zostały popełnione, gdy sprawował władzę, i wprowadzeniu tzw. kultu jednostki. W ten sposób Chruszczow, członek ścisłego kierownictwa WKP(b) od początku wielkiej czystki, obarczył wyłączną odpowiedzialnością za terror zmarłego Stalina i rozstrzelanego później Berię, z czasem ujawniając kolejnych polityków odpowiedzialnych za represje. Odpowiedzialność za krwawy terror została zatem ograniczona do kwestii personalnych, z pominięciem źródeł systemowych. Oznaczało to gwarancję bezpieczeństwa osobistego dla partyjnej nomenklatury, współpracowników i wykonawców woli Stalina – ludzi, których do władzy wyniósł terror lat 30. XX wieku. Jednocześnie oznaczało to też pozytywne zmiany dla milionów zwykłych ludzi w ZSRR i w podporządkowanych mu krajach satelickich. Chruszczow ogłosił amnestię dla milionów więźniów Gułagu i ograniczył system obozów koncentracyjnych (łagrów) – od tej pory trafiali do nich w zasadzie wyłącznie więźniowie kryminalni. Rok wygłoszenia referatu stanowi też cezurę czasową początku tzw. odwilży (destalinizacji) w ZSRR, podczas której możliwe stały się publikacje utworów byłych więźniów obozów, jak np. Aleksandra Sołżenicyna. Cenny dokument epoki.