[ŹRÓDŁO PIERWSZEJ W POLSCE POLEMIKI LITERACKIE] KRAJEWSKI - PODOLANKA WYCHOWANA W STANIE NATURY. Wyd.1, 1784

PODOLANKA WYCHOWANA W STANIE NATURY

Życie i przypadki swoje opisująca

Lwów, 1784r. str. 150, format 10x16,5 cm

Podolanka (właśc. Podolanka wychowana w stanie natury, życie i przypadki swe opisująca) – powieść Michała Dymitra Krajewskiego opublikowana w 1784 roku, nawiązująca do sposobu wychowania "dziecka natury", inspirowanego Rousseau. Powieść stanowiła polską adaptację książki Henri Josepha Du Laurensa Imirce, ou la Fille de la nature. Cieszyła się wielką popularnością (siedem wydań w ciągu 1784 roku) i ze względu na kontrowersyjną koncepcję wychowawczą, negatywny stosunek do wielu dzieł literackich oraz swoją wartość artystyczną, stała się przedmiotem pierwszej w Polsce polemiki literackie.

W ramach eksperymentu pedagogicznego Hrabia wychowuje dwoje dzieci, chłopca i dziewczynkę (Podolankę) w zamkniętej piwnicy. Przebywają tam oni aż do 22 roku życia i w tym czasie poddawani są przez wychowawcę rozlicznym doświadczeniom. Pewnego dnia śpiąca Podolanka zostaje przeniesiona do pałacu hrabiego. Tam okazuje się, że wychowanie w oderwaniu od cywilizacji wyposażyło dziewczynę w niezwykłą wrażliwość na piękno przyrody, ale zarazem uniemożliwiło jej zrozumienie zasad rządzących cywilizacją i stosunkami pomiędzy ludźmi kulturalnymi. W rozmowach zadaje niewygodne pytania, podważając tym samym panujące w towarzystwie konwencje. Postawa Podolanki staje się punktem wyjścia do przeprowadzenia krytyki norm społecznych i państwowych oraz zwyczajów ówczesnego społeczeństwa.

Powieść spotkała się przede wszystkim z negatywną reakcją pijarów, których środowisko zostało skrytykowane w Podolance (do zakonu należał sam autor powieści). W 1784 roku pojawił się List Sandomierzanki do Podolanki, w którym nieznany autor (badacze podejrzewają, że mógł to być Franciszek Ksawery Dmochowski, Franciszek Siarczyński lub Filip Nereusz Golański) skrytykował użycie przez Krajewskiego słowa natura – Podolanka została wychowana nie w warunkach naturalnych, a w piwnicy.

Rzadkie!

Pierwsze wydanie!

TWARDA OPRAWA PÓŁSKÓREK Z EPOKI

Stan DB-/ ślady po szkodniku, pieczęci, skreśon e nr inwent., okładka podniszczona