KRASIŃSKI ZYGMUNT Psalmy Przyszłości [BIBLJOTEKA NARODOWA 1928]

oraz JULIUSZA SŁOWACKIEGO Odpowiedź na Psalmy Przyszłości, opracował MANFRED KRIDL, Krakowska Spółka Wydawnicza, BIBLJOTEKA NARODOWA Nr 107, KRAKÓW 1928, s. LXIV, 81, wym. 12,8 x 17,8, oprawa broszurowa postrzępiona na krawędziach, pieczęcie własnościowe. Stronę tytułową psalmów (s.1) stanowi reprint strony pierwszego wydania z 1845 roku podpisanego pseudonimem autora PRAWDZICKI SPIRYDION. 

Psalmy przyszłości to cykl poetycki napisany w latach 40. XIX w. (1844–1848), zawierający konserwatywny program polityczno-społeczny zaprojektowany dla Polski pod zaborami. Zygmunt Krasiński, obserwując wrzenie w ówczesnej Europie, w której porządkowi Świętego Przymierza przeciwstawiały się siły rewolucyjne, obawiał się zarówno wchłonięcia instytucjonalnego Polski przez trzy sprawnie funkcjonujące państwa zaborcze, jak również — postępowych zmian w społeczeństwie polskim, grożących unieważnieniem roli jego własnej klasy. Aby do swego sposobu myślenia przekonać możliwie najszerszą rzeszę odbiorców, Zygmunt Krasiński obrał formę wielopłaszczyznowo perswazyjną, wykorzystując uświęcenie i uproszczenie. Z jednej strony sięgnął gatunku psalmu (o proweniencji biblijnej) i przyjął ramę religijną dla prezentowanych poglądów, z drugiej strony w szczególnie ważnych fragmentach swego przekazu zastosował krótkie, dobitnie rymowane wersy, które zdają się stworzone do skandowania, wznoszenia haseł.

Podanie jako artykułu wiary przeszłości Polski (oczywiście świetlanej) oraz próba zamaskowania konfliktów klasowych refrenowym śpiewem o cudzie miłości między polską szlachtą i polskim ludem spotkały się z krytyką w opublikowanej anonimowo i bez wiedzy autora Odpowiedzi na Psalmy przyszłości Juliusza Słowackiego. Poetycka ta odpowiedź (znana także p.t.: Do autora trzech Psalmów) powstała na gorąco, na przełomie lat 1845–1846, tuż po ukazaniu się pierwszych trzech utworów cyklu Krasińskiego: Psalmu wiary, Psalmu nadziei i Psalmu miłości.

W 1848 r., w momencie bezimiennej publikacji odpowiedzi Słowackiego, w dysputę zdążyły już niejako włączyć się fakty historyczne: mianowicie wydarzenia rabacji galicyjskiej. Uważając je za proroczo przepowiedziane przez siebie, Zygmunt Krasiński z trudem tuszuje poczucie triumfu politycznego słowami ubolewania w Psalmie żalu. Ten ostatni utwór, wraz z Psalmem dobrej woli, dopełnia całości cyklu, która została opublikowana w 1850 r., gdy adwersarz dyskursu, Słowacki, spoczywał już na paryskim Cmentarzu Montmartre.

Wydawane pod pseudonimem Spirydion Prawdzicki, a dopiero od 1874 r. jawnie pod nazwiskiem autora, Psalmy przyszłości stanowią poetycki zapis historiozoficznych idei Zygmunta Krasińskiego, w tym mesjanistycznych wizji Polski jako „córki Boga”, jako narodu-wcielenia Chrystusa pośród narodów europejskich, jako ucieleśnienia wartości chrześcijańskich. Piękną tę postać wszakże Polska utrzymać może w mniemaniu konserwatywnego poety-myśliciela jedynie pod warunkiem zachowania nieskalanej czystości politycznej, polegającej głównie na uchronieniu się od rewolucji społecznej i zachowaniu wiodącej roli szlachty.