Ferdynand RUSZCZYC (1870-1936), Fale morskie, 1898

olej, deska; 24,3 x 34,9 cm;
sygn. i dat. p. d.: F. Ruszczyc / 1898;
na odwrocie autorski napis ołówkiem (lewą ręką): Ferdynand Ruszczyc / Belgia 1898;
na odwrocie owalny stempel firmy z materiałami malarskimi: A. MOREAUX / PARIS / 106, Boulevard Montparnasse;
ponadto różne napisy odnoszące się do wystaw, na których obraz był pokazywany: F. Ruszczyc; 1602; 48, Z. 48; Kat. wyst. 1964 - poz. 71; 79; I/71 (ołówkiem, kredką i tuszem);

na odwrocie nalepki:
- z niebieską ramką i odręcznym tekstem: F. Ruszczyc / cykl Bornholm Fale morskie / olej / wł. Rodziny;
- nalepka wystawy monograficznej w MN Kraków II-IV 2002; Muz. Okręg. Toruń IV-V 2002; MN Warszawa VII-IX 2002; LDM w Wilnie X-XII 2002;
- nalepka Muzeum Narodowego w Warszawie z numerem: p 376/02/113;
- nalepka (plaster lekarski) z numerem 1244/37/71 [oznakowanie używane w MNW].

Pochodzenie:
- ze zbiorów rodziny Ferdynanda Ruszczyca;
- Aukcja w D. A. Agra Art. (26.03.2017, poz. kat. 12).

Obraz opisany, reprodukowany:
- Katalog wystawy pośmiertnej prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno październik 1937, s. 25, nr kat. 48 [własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936, Przewodnik 127, TZSP Warszawa, listopad - grudzień 1937, s. 31, nr kat. 48;
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog wystawy pośmiertnej, TPSP w Krakowie, grudzień 1937 - styczeń 1938, s. 20, nr kat. 48 [własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog, [red. J. Ruszczycówna], Muzeum Narodowe w Warszawie 1964, s. 50, nr kat. I. 71 [własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Życie i dzieło, [S. Krzysztofowicz-Kozakowska, A. Kroplewska-Gajewska], Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2002, s. 126, [aneks] Obrazy pozyskane po zakończeniu prac nad katalogiem; bez nr kat., il.

„Cała przyroda wydaje się mieć dla oka artysty charakter przede wszystkiem wysoce dramatyczny. Transponując wrażenia optyczne na słuchowe, powiedzielibyśmy, że obrazy jego grzmią piorunowo lub przynajmniej huczą głośno”. Pisał o malarstwie Ferdynanda Ruszczyca Zenon Przesmycki „Miriam” [za: Katalog wystawy pośmiertnej prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno październik 1937]. Zdania te doskonale charakteryzują twórczość wileńskiego artysty, a zestawione ze słowami Mariana Morelowskiego „Jednolitość duchowa Mistrza przejawiła się osobliwie w problemach kompozycji. Jako syn impresjonistycznej doby, mógł ją zaniedbywać. Zamiast tego wyróżniał się niespotykanym u wielu rzeczywistych impresjonistów - naszych czy obcych, naszych zwłaszcza - stopniem uzdolnienia i upodobania w tej mierze” [za: Katalog wystawy pośmiertnej prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno październik 1937] w pełni oddają wyraz jaki cechują dzieła Ferdynanda Ruszczyca. Mowa tu o ciekawych ujęciach kompozycyjnych, wąskich kadrach, odważnej perspektywie, często tak zwanej żabiej, które wspólnie z barwą, dają wrażenie onomatopei w obrazie.
Cechy te są wyraźnie widoczne w prezentowanym obrazie „Fale morskie” - zawężony kadr wraz z impastowo kładzioną farbą, daje wrażenie szumu czy właśnie grzmotu fal uderzających o skały. Ta impresjonistyczna kompozycja powstała w 1908 roku, kiedy to malarz zrezygnował z twórczości własnej na rzecz działalności pedagogicznej i poświęcił swój czas m.in. rozwijaniu działalności Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie oraz ochronie zabytków Wilna.
Ferdynand Ruszczyc do 1908 roku mieszkał w majątku rodzinnym w Bohdanowie na Wileńszczyźnie. Ziemie te były dużym źródłem inspiracji dla malarza. W przypadku obrazu „Fale morskie” należy ich jednak szukać w nadmorskich podróżach artysty - wyjazdach na Krym (1894, 1895), Rugię, Bornholm i południowe wybrzeże Szwecji (1896, 1897), a przede wszystkim odbytej w 1908 roku podróży po Europie, kiedy to malarz odwiedził Ostendę. Zapewne właśnie tam powstało oferowane dzieło. W przypadku morskich pejzaży Ferdynanda Ruszczyca warto zwrócić uwagę na rozpiętość geograficzną, w których bywał - od północnych, po południowe rubieże Europy co dało możliwość studiowania w jaki sposób światło danego regionu wpływa na barwę obrazu.