Kossak W. i Tondos S., WNĘTRZE KATEDRY NA WAWELU, 1910

67,8 x 47,5cm - akwarela, tempera, gwasz, ołówek

WNĘTRZE KATEDRY NA WAWELU, 1910

Książę Józef Poniatowski odwiedzający wawelską katedrę po odebraniu Krakowa Austriakom.

akwarela, tempera, gwasz, ołówek, 67,8 x 47,5 cm (w świetle passe-partout);
sygn. l.d.: W. K.; p.d.: Tondos.

Na górnej listwie ramy nalepka Agra-Art z maja 2006 r.

 

Obrazy przedstawiające Wnętrze katedry na Wawelu pochodzą z cyklu zatytułowanego Wawel przeszłości skarbnica, siedziba Piastów i Jagiellonów powstałego w roku 1910 i malowanego przez Stanisława Tondosa we współpracy z Wojciechem Kossakiem. Było to kolejne wspólne dzieło obu artystów (po cyklu Kościół Mariacki w Krakowie z 1892). Na akwarelach Tondosa przedstawiających architekturę Kossak – temperą lub gwaszem – domalowywał sztafaż; sylwetki ludzi, konie, a często całe scenki rodzajowe. W przypadku cyklu „wawelskiego“ były to przedstawienia postaci historycznych – królów, królowych, hetmanów czy wodzów.

Już w r. 1910 cały cykl w liczbie 21 obrazów pokazany został w na Nieustającej Wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i został opisany w towarzyszącym jej katalogu (patrz: Nieustająca Wystawa Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, lipiec-sierpień -wrzesień 1910, s. 7-9, nr kat. 1-21; nr 7 Książę Józef Poniatowski... oraz nr 14 Królowa Marysieńka...). Szeroko spopularyzowały go także barwne pocztówki, wydrukowane w 1910 przez firmę L. Anczyca, nakładem krakowskiego wydawnictwa Salonu Malarzy Polskich Henryka Frista (akwarela z ks. Józefem ukazała się z numerem 7, z królową Marysieńką – z numerem 14 serii).

Wojciech Kossak (Paryż 1856 - Kraków 1942) – powszechnie znany malarz, postrzegany przede wszystkim jako świetny batalista. Syn i uczeń Juliusza Kossaka kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w Akademii monachijskiej oraz w Paryżu. W latach 1895-1902 przebywał głównie w Berlinie, pracując dla cesarza Wilhelma II. Wiele podróżował, m.in. do Hiszpanii i Egiptu, gdzie wykonywał szkice do zamierzonych panoram. W późniejszych latach kilkakrotnie wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych wykonując zamówienia portretowe. W 1913 był mianowany profesorem warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W latach I wojny światowej pełnił służbę wojskową. Był współautorem panoram: "Racławice" (1893-1894), "Berezyna" (1895-1896), "Bitwa pod piramidami" (1901) oraz szkiców do niezrealizowanej "Samosierry" (1900). Z temperamentem i swobodą tworzył szeroko malowane, dynamiczne sceny batalistyczne, historyczne, rodzajowe oraz portrety. Z upodobaniem malował konie. Jego obrazy, gloryfikujące dawne i współczesne artyście polskie wojsko i bohaterstwo żołnierzy, trafiały do patriotycznych uczuć odbiorców i cieszyły się ogromna popularnością.

 

Stanisław Tondos  (1854 - 1917) znany jest przede wszystkim jako malarz swego rodzinnego miasta Krakowa. Tu po ukończeniu gimnazjum, w latach 1869-1975 kształcił się w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki. Studia kontynuował w Wiedniu, a przez krótki czas także w Akademii monachijskiej u Otto Seitza. Już w początkach swej twórczości zajął się malarstwem wedutowym. Wyjeżdżał do Wenecji, Pragi, Wiednia, Rapperswillu, Norymbergi, Magdeburga malując widoki architektury tych miast. Jego ulubioną, najczęściej stosowaną i mistrzowsko opanowaną techniką była akwarela, ale malował także olejno i pastelami. Najliczniejszą grupę jego dzieł stanowią widoki Krakowa. Obrazy te przedstawiając – często już nieistniejące – domy, uliczki, zaułki są dziś świadectwem minionego czasu, ważnym dokumentem ikonograficznym. Artysta malował też widoki z innych miast Polski - Lwowa, Poznania, Warszawy. W 1886 wspólnie z Juliuszem Kossakiem namalował cykl 24 akwarel, które następnie ukazały się w tece graficznej jako "Klejnoty m. Krakowa". W latach późniejszych powstały jeszcze cykle akwarel "Kościół Mariacki w Krakowie" (1892), "Wawel przeszłości skarbnica, siedziba Piastów i Jagiellonów" (1910), "Kraków Legiony" (1915-1917), malowane tym razem we współpracy z Wojciechem Kossakiem, który był autorem sztafażu – sylwetek ludzi, koni, scenek rodzajowych. Począwszy od 1875 Tondos regularnie wystawiał swe prace w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Brał też udział w wystawach w Warszawie, m.in. w Towarzystwie Zachęty i w Salonie Krywulta. Wiele prac artysty spopularyzowano w formie pocztówek wydawanych nakładem wydawnictwa Salonu malarzy Polskich. W 1900 na wystawach kart pocztowych w Warszawie i w Paryżu Tondos został odznaczony złotymi medalami „za wysoce artystycznie odtworzenie w projektach akwarelowych miast polskich – Lwowa, Krakowa, Warszawy”.