Zofia Stryjeńska, NA SANECZKI, przed 1945

57,0 x 74,5cm - akwarela, gwasz, karton

sygn. l.d.: Z. STRYJEŃSKA

Zofia Stryjeńska, jedna z najbarwniejszych postaci polskiej sztuki międzywojennej, zyskała miano „księżniczki polskiego art déco“ nie tylko dzięki wyjątkowej estetyce swoich prac, ale również dzięki bezkompromisowemu umiłowaniu kultury ludowej, szczególnie folkloru góralskiego. W jej twórczości góralszczyzna nie była jedynie ozdobnikiem – stała się symbolem pierwotnej, nieskażonej tożsamości narodowej i duchowości.

Stryjeńska czerpała inspirację z muzyki, tańców, obrzędów i strojów ludowych, zwłaszcza tych związanych z kulturą Podhala. Postacie w jej obrazach często ubrane są w stylizowane, bogato zdobione góralskie stroje – z wyraźnie zaznaczonymi haftami, gorsetami, parzenicami i kapeluszami. Charakterystyczna linia i intensywna kolorystyka, którymi operowała, oddają energię i rytm życia mieszkańców górskich wiosek. Górale w jej pracach są głęboko zakorzenieni w tradycji, którą artystka przekłada na malarski język pełen liryzmu i poetyckości.

Ta rozbudowana kompozycja ukazuje scenę z życia górali, przedstawioną z rozmachem i teatralnym wyczuciem. Zofia Stryjeńska, snuje wizualną opowieść o góralskich zwyczajach, oddając im hołd z pasją i wyobraźnią. Jej malarstwo to wyraz fascynacji ludowością, którą artystka postrzegała jako kwintesencję polskości. Z zaangażowaniem godnym etnografa, dbała o wierność szczegółom – zwłaszcza w przedstawieniach strojów regionalnych, pełnych misternych haftów, wzorów i kolorów. Po kolor trzeba iść na wieś – mawiała, odrzucając monotonię szarej codzienności na rzecz świata pełnego barw i rytmu. Obrazy Stryjeńskiej emanują intensywną, nasyconą kolorystyką, w której dominuje radość i energia. Zręcznie posługuje się rysunkiem, a dzięki swobodzie kompozycyjnej i zastosowaniu skrótów perspektywicznych potrafi nadać scenom wyjątkową dynamikę. Prace takie jak Na saneczki, utrzymane w pogodnym, sielankowym nastroju, doskonale wpisują się w jej barwne, pełne życia narracje o polskim folklorze.

Szczególne miejsce w twórczości artystki zajmują dzieła tematycznie poświęcone kulturze góralskiej. W obrazach ukazujących święta i obrzędy Stryjeńska łączyła motywy chrześcijańskie z dawną mitologią słowiańską i pogańskimi symbolami, tworząc wizję głęboko zakorzenioną w polskiej ludowości. Górale stają się tu niejako strażnikami tych dawnych wartości. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że Stryjeńska postrzegała folklor jako fundament polskości – w czasach, gdy kraj odzyskiwał niepodległość, artystka traktowała sztukę jako formę patriotycznego wyrazu. Góralszczyzna, z jej niezależnością, siłą charakteru i bogactwem duchowym, idealnie wpisywała się w ten nurt. Zofia Stryjeńska stworzyła własny, unikalny język artystyczny, w którym folklor góralski odgrywał kluczową rolę. Dzięki niej kultura Podhala zyskała nie tylko nową wizualną interpretację, ale także została unieśmiertelniona jako część narodowego dziedzictwa.

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).

Zofia Stryjeńska, z domu Lubańska (Kraków 1891 - Genewa 1976) - malarka, ilustratorka, scenograf - była jedną z barwniejszych postaci polskiego środowiska artystycznego w dwudziestoleciu międzywojennym. Po krótkim okresie nauki u Leonarda Stroynowskiego i w krakowskiej szkole Marii Niedzielskiej wyjechała do Monachium, gdzie w latach 1911-1912 w męskim przebraniu studiowała w Akademii Sztuk Pięknych (kobiet wówczas na studia nie przyjmowano). Debiutowała w krakowskim TPSP w roku 1912 cyklem kartonów Polskich bajd inspirowanych opowieściami ludowymi. W 1916 wyszła za mąż za Karola Stryjeńskiego. Do 1919 mieszkała w Krakowie, później w Paryżu, Krakowie, Zakopanem i Warszawie. W roku 1925 odniosła międzynarodowy sukces na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu, otrzymując Gran Prix w czterech działach (malarstwo, plakat, tkanina,  ilustracja) oraz Diplom d’Honneur za projekty zabawek. Zajmowała się dekoracyjnym malarstwem architektonicznym, polichromią, ilustratorstwem, scenografią (m.in. Harnasie Karola Szymanowskiego; 1938), wzornictwem przemysłowym (projekty kilimów, zabawek). Stworzyła własny specyficzny styl w dekoracyjnie stylizowanych, barwnych, pełnych dynamiki i temperamentu obrazach; temperach, akwarelach i gwaszach. W ich tematyce odwoływała się do legend, wierzeń, historii i obyczajowości ludowej. Wydała kilka tek graficznych (Bożki słowiańskie, 1917 i 1922) i albumów reprodukcji (Tańce polskie, 1927; Pascha, 1929; Piastowie, 1929; Gusła Słowian / Magie Slave, 1934). Jej prace popularyzowane były także przez liczne barwne pocztówki.