Jan Dobkowski, MŁYNEK, 1972

40,7 x 33,0cm - olej, płótno

sygn. na odwr. na płótnie g.: Jan Dobkowski | „MŁYNEK“ 1972 | olej, 41 cm x 33 cm
na g. listwie krosna dł: Swierzy

Będący ikoniczną, rodzimą wersją pop-artu Młynek, należy do większej grupy obrazów powstałychw tzw. czerwono-zielonym okresie twórczości artysty. Jego początki sięgają 1967 roku, kiedy w warszawskim Klubie Medyków „Dobson“ oficjalnie ogłosił – razem z Jerzym Zielińskim „Jurrym“ – powstanie duetu Neo-Neo-Neo. Buntownicza propozycja malarska dwójki studentów – polegająca na zapełnieniu płócien płaskimi, jednorodnymi plamami koloru obrysowanymi precyzyjnym konturem – była nie tylko wyrazem sprzeciwu wobec przestarzałego modelu akademickiego nauczania w duchu koloryzmu, ale także synonimem otwarcia na idee hipisowskiej kontrkultury. Wśród nich dla artysty szczególnie istotne było zbliżenie do natury i idące za tym wyzwolenie seksualności. W dużej mierze to one zadecydowały o zawężeniu palety barwnej do psychodelicznego kontrastu – witalnej i dającej życie zieleni z żywiołową, zmysłową czerwienią. W rozmowie z Elżbietą Dzikowską wspominał: Mój okres czerwono-zielony (...) wywodził się z natury, z poszukiwania linearnego, z tropienia płaszczyzny, konturu. Chciałem coś wydrzeć naturze, choćby na zasadzie obrysu. Doszedłem wówczas do syntezy dwóch barw i stało się to moją filozofią na dłużej. To był początek mojego ja, mojego samookreślenia.

Tak skrystalizowana poetyka utrzymywała się w obrazach artysty kilka kolejnych lat, spotykając się z uznaniem krytyki w kraju i za granicą. Po entuzjastycznych recenzjach wystawy „Secesja – secesja?“ w Galerii Współczesnej w Warszawie, dwubarwne kompozycje stały się częścią prestiżowej ekspozycji Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania w Paryżu, a pierwsze dzieło serii – Podwójną dziewczynę – do swoich zbiorów zakupiło Muzeum Guggenheima w Nowym Yorku.

Rok 1972, w którym powstał prezentowany w niniejszym katalogu obraz, był czasem szczytowej popularności malarza i jednocześnie datą kończącą jego przygodę z – cenioną i lubianą – estetyką popartowską. Punktem wyjścia do następnych realizacji pozostały jednak doświadczenia wczesnego okresu – gdzie tak jak w tytułowym Młynku – wytyczone secesyjną linią płynne antropomorficzne kształty, dopasowują się do siebie niczym elementy erotycznej układanki, dając upust radości życia i umiłowaniu natury.

♣ Do Ceny Zakupu doliczana będzie dodatkowo opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).

Jan Dobkowski (Łomża 1942, mieszka w Warszawie) studiował w latach 1962-1968 na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP pod kierunkiem prof. Juliusza Studnickiego i Jana Cybisa. Będąc jeszcze na studiach, w 1966, utworzył duet artystyczny, w którym jego partnerem był Jerzy (Jurry) Zieliński. Ich pierwsza wspólna wystawa pn. Neo-Neo-Neo odbyła się w Warszawie w 1967. Wystawiali wspólnie do 1970. W 1968 powstały pierwsze zielono-czerwone obrazy Dobkowskiego (używającego w tym czasie pseudonimu Dobson). W pracach tych, operujących giętkimi, falistymi liniami, w których upatrywano wpływów secesji, artysta używał sposobów rodem z op-artu dla wywołania złudzeń optycznych (wirowanie, mżenie, pozorny ruch form). Równolegle z obrazami tworzył też formy z płyt i folii do montowania w przestrzeni. Złoty medal na Sympozjum Złotego Grona w Zielonej Górze w 1971 i blisko roczny pobyt w USA na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w 1972 to kolejne etapy pełnej sukcesów kariery malarza. Wyraźną zmianę nastroju i wymowy jego prac przyniosły wydarzenia 1980-1981 roku, zwłaszcza wprowadzenie stanu wojennego. Monochromatyczne, ciemne płótna znaczył wtedy nikłymi, wiotkimi liniami rysunku. Najczęstszym motywem były patriotyczne i religijne symbole, dopowiadane tytułami nawiązującymi do realiów czasu. Kolejna radykalna zmiana nastąpiła ok. 1990. Symbolicznym zwiastunem nowego okresu stał się olbrzymi, radosny, eksplodujący bogactwem barw, kształtów i ruchu obraz ...a życie sobie płynie... (394 x 588 cm) z 1990-1991. Podobne cechy formalne charakteryzują twórczość artysty w całej dekadzie lat 90. Równolegle z malarstwem Dobkowski pracuje nad rysunkiem, będącym bardzo ważnym dopełnieniem jego twórczości.