Zakopane] Fotografia z przygotowań do startu "Gwiazdy Polski", największego na świecie balonu stratosferycznego. Dolina Chochołowska 1938 r.

Zakopane] Fotografia oraz karty pocztowe z przygotowań do startu oraz nieudanego lotu "Gwiazdy Polski", największego na świecie balonu stratosferycznego. Dolina Chochołowska 1938 r.

Fotografia o wym. 13,7 x 8,7 cm. Fot. T. Siemianowski, Zakopane. 30. IX 1938.

Lot balonu "Gwiazda Polski" do stratosfery. Rok 1938. Dolina Chochołowska. Karta pocztowa o wym. 14,7 x 9,7 cm.

Lot balonu "Gwiazda Polski" do stratosfery. Rok 1938. Dolina Chochołowska.] Załoga balonu: pil. Zbigniew Burzyński, obs. dr Konstanty Narkiewic-Jodko] karta pocztowa o wym. 14,8 x 9,7 cm.

Gwiazda Polski – największy na świecie tradycyjny balon stratosferyczny wielokrotnego użytku, zaprojektowany i zbudowany w Polsce w 1938 roku przez WBS w Legionowie

Ze względu na warunki meteorologiczne start kilkakrotnie odkładano. W końcu decyzję o wylocie podjęto rankiem 12 października 1938 r. – miał on odbyć się dwa dni później w godzinach porannych. Napełnianie stratostatu rozpoczęto 13 października, podczas narastającego wiatru halnego – startowisko dla balonu w Dolinie Chochołowskiej przygotował 2 Batalion Balonowy, w sile 200 żołnierzy, pod dowództwem ppłk. obs. bal. Juliana Sielewicza. Balon zaczęto napełniać przed północą, aby rano był w pełni gotów do lotu; około godziny 1:00 w nocy, w trakcie napełniania powłoki wodorem (blisko końca tego procesu) wiatr nasilił się do tego stopnia, że zapadła decyzja o wypuszczeniu gazu z aerostatu przez górną klapę. Jednak im mniej wodoru znajdowało się wewnątrz powłoki, tym bardziej była ona miotana przez wiatr; w końcu, gdy wewnątrz aerostatu pozostało już niewiele gazu nośnego, na skutek tarcia o siebie warstw jedwabiu doszło do wyładowania elektrostatycznego, które spowodowało zapłon wodoru w okolicach górnej klapy – ta z hukiem wyleciała w powietrze i wylądowała obok opróżnionej powłoki, nie czyniąc nikomu krzywdy. Sama powłoka ucierpiała (zapaliło się ok. 800 m² jedwabiu), ale jej naprawa okazała się całkowicie wykonalna. Gondola nie została uszkodzona.

Start zreperowanej „Gwiazdy Polski” zamierzano powtórzyć we wrześniu 1939 r. w Sławsku, w Gorganach, we Wschodnich Karpatach. Tym razem balon miał być napełniony niepalnym helem, sprowadzonym specjalnie ze Stanów Zjednoczonych. Wybuch II wojny światowej pokrzyżował realizację tego zamierzenia