drzeworyt barwny, tusz, papier, 26x38 cm, na odwrocie oznaczenie wydawnictwa
Pierwsze wydanie Albumu wybranych owadów pojawiło się w 1788 r. nakładem wydawnictwa Tsutaya Juzaburo. Rysunki Utamaro ilustrowały wiersze napisane przez trzydziestu poetów specjalizujących się w poezji o owadach. Album został uznany za arcydzieło sztuki japońskiej i był wielokrotnie wznawiany w XIX i XX w. w formie drzeworytniczej.
Pasikonik
Niektórzy mają
Naszą miłość za kruchą,
Jak nóżki pasikonika
Złamań zaraz
Przy pierwszej urazie
Dżdżownica
Zagubiony jestem
W ciemnościach miłości,
Myląc dzień z nocą
I jak Dżdżownica
Nie widząc Cię, ciągle płaczę
tłum. za: Anna Król, Utamaro. Inne spojrzenie, wyd. Manggha, Kraków 2013, s. 42
Utamaro nazywany jest artystą bez biografii. Najlepszym źródłem informacji o jego życiu jest jego twórczość i bogaty dorobek artystyczny, bowiem pozostawił po sobie około trzech tysięcy drzeworytów. Utamaro był związany z artystyczno-literackim środowiskiem Yoshiwary, popularnej dzielnicy uciech w Edo. Obracał się w towarzystwie największych pisarzy, poetów, artystów i wydawców swoich czasów. Urodził się w 1753 roku i już jako siedemnastolatek rozpoczął pobieranie nauki w pracowni Toriyamy Sekiena, tworząc jednocześnie swoje pierwsze prace. W 1780 roku poznał wydawcę Tsutayę Juzaburo, jedną z najbardziej wpływowych osób w ówczesnym Edo. Zamieszkał w jego domu, przy wejściu do Yoshiwary, poznał tam Toriego Kiyonagę, który wywarł zasadniczy wpływ na dojrzewający styl młodego Utamaro. W tym czasie zaczął z powodzeniem projektować książki, przede wszystkim erotyczne. W 1789 r. został wyprowadzony zakaz publikowania książek ilustrowanych oraz krytykujących establishment, co spowodowało silne skierowanie jego artystycznych zainteresowań na drzeworyt ukiyo-e. W latach 1791-1797 stworzył słynne serie drzeworytów ze studiami portretowymi kobiet, sceny z życia kurtyzan z Yoshiwary oraz prace o tematyce miłosnej zaczerpniętej z poezji klasycznej. W 1804 r. Utamaro złamał prawo i zakaz publikacji za co skazano go na trzy dni lochu i dwa miesiące noszenia kajdan. Zmarł w 1806 r.
Drzeworyty ukiyo-e były drukowane kilka razy od okresu Edo, zawsze przy użyciu tradycyjnej metody. Najlepsi wydawcy w Japonii przestrzegali tych samych rygorystycznych standardów, co wydawcy z XIX w. W latach 50. i 70. XX w., gdy zainteresowanie drzeworytami z epoki Edo ponownie wzrosło, rozpoczęto wznawianie grafik wielkich mistrzów ze złotego wieku Ukiyo-e. W tym celu zatrudniano najlepszych drukarzy i rzeźbiarzy na świecie. Powstałe prace są jednymi z najwyższej jakości edycji, jakie kiedykolwiek powstały.
