Rosja, Sowiety, czerwoniec 1977, men. Moskwa

Rosja, Związek Sowiecki, czerwoniec 1977, men. Moskwa.

Na obrzeżu ММД.

Złoto (900), 8,63 g, 22,6 mm. Friedberg 181a.

Stan I

Rosyjska nazwa "czerwoniec" wywodzi się od polskiego czerwonego złotego (do czego zresztą Moskale dziś nie przyznają się)  i oznaczała pierwotnie obce monety złote o standardzie dukata lub florena. Rosyjskiego czerwońca wybił w 1701 r. Piotr I, później jednak dla monet tej wielkości używano nielegalnie stempli niderlandzkich; dopiero w 1868 r. rząd holenderski zmusił Moskali do zaprzestania tej emisji. Nazwy używano później do różnych monet z czerwonego złota, zwłaszcza do wprowadzonych w 1897 r. nowych, zredukowanych 10-rublówek. Po klęsce sowieckich eksperymentów ze społeczeństwem bezpieniężnym i kilku nawrotach katastrofalnej hiperinflacji, stara złota 10-rublówka okazała się jedynym powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym. W 1922 r. wypuszczono więc pieniądze papierowe denominowane w czerwońcach, z wyeksponowaną informacją o parytecie złota odpowiadającym 10-rublówce (ale niewymienialne na złoto). Ich kurs do papierowego rubla "sowznaku" był płynny. Dopiero w 1925 r., po kolejnej denominacji rubla, wprowadzono nowy system walutowy, w którym czerwoniec odpowiadał 10 rublom. Złote monety czerwońcowe, odpowiadające cesarskim 10-rublówkom (z nieaktualną nazwą państwa "R.S.F.S.R.", mimo że była to moneta Związku Sowieckiego) przeznaczone były do państwowych płatności zagranicznych. Z datą 1923 bito je w latach 1923-1924. Autorem projektu, przesyconego topornym symbolizmem, był Antoni Wasiutyński, twórca większości monet Mikołaja II. Jednocześnie w znacznie większej liczbie bito do tych samych celów antydatowane złote 5- i 10-rublówki z portretem zamordowanego cesarza. Nie jest jasne, czemu porzucono emisję sowiecką po 1924 roku, bijąc już tylko złoto pod stemplem cesarskim. Czerwońca jako jednostkę monetarną zlikwidowano w 1947 r. W latach 1975-1982 wznowiono bicie czerwońców wzoru 1923. Jako jedyna moneta z sowieckich czasów ma do dziś status prawnego środka płatniczego, choć oczywiście jej wartość rynkowa nigdy już nie zbliżyła się nawet do pierwotnej kwoty 10 rubli.