Wymiary: 60 x 56 x 12 cm
nr inw. 142295 MNW
Literatura
Jednym ze starożytnych arcydzieł w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie jest statuetka boga Anubisa, który był uważany za opiekuna nekropolii i patrona mumifikacji. W sztuce egipskiej był on przedstawiany jako zwierzę z rodziny psowatych – najczęściej określanego jako szakal (obecnie bywa identyfikowany także z wilkiem afrykańskim), który zamieszkiwał skraj pustyni, gdzie znajdowały się nekropolie. Niekiedy Anubis był wyobrażany także pod postacią człowieka z głową tego zwierzęcia. Warszawska statuetka przedstawia leżącego na brzuchu czarnego szakala o ogonie opuszczonym pionowo w dół, wydłużonym pysku, pionowo stojących spiczastych uszach, długiej szyi oraz łapach wyciągniętych do przodu. Oczy zwierzęcia składają się z białej spojówki z czerwoną tęczówką i czarną źrenicą, które są obramowane żółtą linią i zwieńczone brwiami. Wokół szyi przedstawiona została czerwona opaska z żółto-białą obwódką. Boki zwierzęcia mają uwidocznione żebra, które dodatkowo podkreślają smukłą sylwetkę zwierzęcia. Czarny kolor jego ciała nie odzwierciedlał naturalnej barwy szakala, lecz był związany z kultem i odrodzeniem zmarłych.
Statuetka została wykonana z malowanego drewna i składa się z trzech odrębnych, połączonych ze sobą części (głowa, korpus, ogon). Datowana jest na okres Nowego Państwa i pierwotnie najprawdopodobniej spoczywała na dekorowanej ceremonialnej kapliczce lub skrzynce kanopskiej zawierającej cztery urny kanopskie, w których umieszczone były wnętrzności zmarłego usunięte w procesie mumifikacji. Bardzo dobry stan zachowania, jak również wysoka jakość wykonania statuetki plasują ją wśród najlepszych tego typu okazów znajdujących się w zbiorach europejskich.
Miejsce odkrycia statuetki nie jest znane, lecz w 1899 obiekt znajdował się już w zbiorach Czartoryskich w Gołuchowie. W okresie II wojny światowej został wywieziony do Niemiec, a stamtąd zabrany przez Armię Czerwoną. W 1956 razem z innymi obiektami z dawnej kolekcji w Gołuchowie zwrócono go Polsce
Kacper Laube
Zbiory Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowe w Warszawie
