Stanisław Wyspiański (1869 Kraków - 1907 Kraków), "Dziewczynka z kwiatami", 1893

Pochodzenie
w historycznej kolekcji rodziny Lange w Krakowie
Agra-Art, październik 2023

Wystawiany
Stanisław Wyspiański 1869-1907. Wystawa jubileuszowa 1907-1957, Muzeum Narodowe w Krakowie, grudzień 1957 - listopad 1958

Literatura
Stanisław Wyspiański 1869-1907. Wystawa jubileuszowa 1907-1957, Muzeum Narodowe w Krakowie, t. 1: Biografia - Plastyka, s. 45, nr kat. 9 (jako Dziewczynka z kwiatami; własność Marii Lange w Krakowie)
Stanisław Przybyszewski, Tadeusz, Żuk-Skarszewski, Stanisław Świerz, Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie, Kraków, Warszawa, Bydgoszcz 1925, s. 107, nr kat 75 (jako Studjum dziewczynki; własność dr Langie w Krakowie)

Biogram
Dramatopisarz, poeta, malarz i reformator teatru. W latach 1884-85 i 1887-95 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (był m.in. uczniem i współpracownikiem Jana Matejki) oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1890-94 przebywał za granicą, głównie w Paryżu, gdzie oddziałała na niego sztuka Paula Gauguina, nabistów oraz drzeworyt japoński. W latach 1898-98 był kierownikiem graficznym krakowskiego czasopisma "Życie". W latach 1898-1905 działał m.in. jako inscenizator w krakowskim teatrze. W 1906 roku został docentem w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Od 1897 roku był członkiem Towarzystwa Sztuka. Ulubioną techniką Stanisława Wyspiańskiego był pastel. Zajmował się też grafiką (m.in. ilustracje do Iliady, winiety i układy graficzne tygodnika krakowskiego "Życie" oraz publikowanych własnych dramatów). Ważne miejsce w jego działalności, rozpoczętej współpracą z Janem Matejką i Józefem Mehofferem przy polichromii Kościoła Mariackiego, zajmowały projekty witraży i polichromii wnętrz: np. w krakowskim kościele Franciszkanów 1897-1905, w katedrze lwowskiej 1892-94 i wawelskiej 1900-02 (nie zrealizowane). W twórczości plastycznej Wyspiańskiego przeważał portret, w dziedzinie którego reprezentował ekspresjonizm (np. portrety Kazimierza Lewandowskiego i Lucjana Rydla 1898) i pejzaż (m.in. cykl widoków na Kopiec Kościuszki 1904-05). Wyspiański opracowywał scenografie do własnych dramatów, projekty dekoracji wnętrz (np. Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie), mebli i tkanin oraz projekty architektoniczne. Był jednym z twórców programu i praktyki tzw. sztuki stosowanej w Polsce, reformatorem grafiki książkowej. W jego stylu widoczny jest zarówno trwały wpływ Matejki, jak i żywe związki z secesją (dekoracyjność, charakterystyczna giętka i kapryśna linia, stylizacje roślinne) oraz wpływy impresjonizmu.