Stanisław Ignacy Witkiewicz, SZKIC STOJĄCEJ KOBIETY, 1905-1910

62,0 x 44,2cm - węgiel, papier

węgiel, papier brązowy, 62 x 44,2 cm

Na odwrocie (długopis): przy górnej krawędzi – N 69 [w kółku, odwrotnie do kierunku kompozycji] | czarna L.l. Bronzowe; u dołu po prawej – [...] | Śniadeckich.

Na tzw. zaplecku u dołu po prawej papierowa nalepka (druk, czarny flamaster): Stanisław Ignacy Witkiewicz | (1885-1939) | Muzeum Narodowe w Warszawie | XII 1989 – II 1990 | katalog nr 25; pośrodku przyklejona koperta z protokołem zwrotu obrazu z wystawy w MNW

 

Do obrazu dołączona jest opinia dr Anny Żakiewicz z maja 2025 r.

 

Pochodzenie: krąg Rodziny Jadwigi Witkiewiczowej.

 

Obraz wystawiany:

– Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885-1939, Muzeum Narodowe w Warszawie 19 XII 1989 – 28 II 1990, poz. kat. I 25.

 

Szkic stojącej kobiety artysta wykonał w okresie swoich studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w ramach których uczęszczał na zajęcia rysunku w pracowni Józefa Mehoffera. Jest to jeden z zaledwie dwóch pracownianych szkiców z czasów studenckich młodego Witkiewicza, jakie dotrwały do naszych czasów. Oba przechowała najpierw żona artysty Jadwiga Witkiewiczowa, a potem trafiły do dalszej rodziny. Jeden z nich po raz pierwszy trafia na rynek sztuki i niewątpliwie stanowi rarytas kolekcjonerski. Rysunek ten należy zatem traktować jako niezwykle cenny dokument formowania się artysty – jedno z nielicznych istniejących świadectw jego wczesnego warsztatu.

Pracowniane szkice węglem z pewnością pomogły młodemu artyście uzyskać swobodę w rysowaniu oraz rozwinąć postrzeganie ludzkiej postaci, co w przyszłości pozwoliło mu osiągnąć nadzwyczajną biegłość w wykonywaniu portretów. Szkic stojącej kobiety ujętej w 3/4 prezentuje umiejętne uchwycenie jej swobodnej pozy z lekko uniesioną głową i rękami złożonymi w tzw. małdrzyk. Jednocześnie rysunek zdradza pewne zaburzenia proporcji, zwłaszcza wydłużenie dolnej części postaci, całość jednak jest harmonijna. Niewątpliwie można też zauważyć specyficzną ekspresję charakterystyczną dla dojrzałej twórczości artysty, który z powodzeniem potrafił w jednej swojej pracy łączyć różne porządki tworzące wyrazistą kompozycję, jak np. realistyczne opracowanie głowy modela i szkicowe przedstawienie reszty postaci (popiersia). Rysunek wykonany w czasach studenckich pozwala więc na poznanie młodzieńczego etapu rozwoju artysty i jego warsztatu – podstawy dla jego późniejszej sztuki.

Z opinii dr Anny Żakiewicz

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Warszawa 1885 - Jeziory na Wołyniu 1939) uczył się w domu pod kierunkiem ojca, Stanisława Witkiewicza. W 1903 zdał maturę we Lwowie. W 1904 zaczął podróżować, m.in. do Wiednia, Włoch, Monachium, Paryża, Londynu. W latach 1904-1910 odbywał studia w ASP w Krakowie u prof. Józefa Mehoffera, przerywane okresami nauki u Władysława Ślewińskiego. W 1914 wyjechał z ekspedycją Bronisława Malinowskiego do Australii, stamtąd zaś wprost do Petersburga, gdzie po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się do wojska rosyjskiego. W Rosji był świadkiem rewolucji bolszewickiej. 

Po powrocie do kraju w 1918 został członkiem grupy „Formiści", z którą wystawiał w latach 1918-1922. W malarstwie tego okresu był najbliższy wcielenia w życie własnej teorii Czystej Formy, sformułowanej w czasie wojny (stosowała się ona również do dramatu). Obok Leona Chwistka był głównym teoretykiem ugrupowania. Po 1924 działał jako jednoosobowa „Firma Portretowa S. I. Witkiewicz’’ wykonująca portrety na zamówienie. Jednocześnie kontynuował twórczość literacką (dramaty, powieści) i filozoficzną, przede wszystkim zaś uprawiał spajającą wszystkie formy jego aktywności, docenioną dopiero u schyłku XX wieku „sztukę życia’’. Popełnił samobójstwo na początku II wojny światowej, nazajutrz po agresji sowieckiej na Polskę.