Wymiary: 82 x 116 cm
sygnowany l.d.: 'W. Ślewiński'
nr inw. MP 106 MNW
Literatura
Obraz namalowany przez Władysława Ślewińskiego w 1897 to piękny i wymowny ślad jego fascynacji Bretanią oraz innowatorską sztuką Paula Gaugina, który zaprzyjaźnił się z polskim artystą po jego przyjeździe do Paryża w 1888.
„Entuzjazm Ślewińskiego dla Gaugina i Van Gogha nie miał granic” – pisał krytyk Antoni Potocki. Polak, urzeczony charyzmatycznym symbolistą francuskim, dołączył wkrótce do kręgu malarzy tzw. Szkoły Pont-Aven, osiadł na stałe w bretońskiej miejscowości Le Pouldu i przejął podstawowe zasady syntetyzmu malarskiego wypracowane przez to środowisko artystyczne: wyrazisty, dekoracyjny kontur, płaskie plamy, umownie traktowaną przestrzeń. Gaugin i malarze Pont-Aven, odrzucając impresjonistyczną wrażeniowość, poszukiwali nie ekspresji chwili, ale treści duchowych ukrytych pod zmysłową powłoką rzeczywistości. Emocji i przeżyć wyrażonych za pośrednictwem ekwiwalentów plastycznych: czystego, intensywnego koloru oddającego również nastroje i stany duchowe twórcy.
Krajobrazy skalistego półwyspu i regionalny folklor Bretanii były kluczowymi wątkami twórczości Ślewińskiego obok motywów tatrzańskich, pejzaży i wizerunków górali z Podhala, malowanych przez artystę w okresie jego pobytu na ziemiach polskich między 1905 a 1910. Jak mawiał Ślewiński: „Kocham Polskę i Gaugina”.
„Dwie Bretonki z koszem jabłek” pod względem ujęcia pejzażu, z przechylonym drzewem pośrodku i dziewczęcymi sylwetkami w ciemnych strojach i tradycyjnych białych czepkach, przypominają Gauginowską scenerię „Wizji po kazaniu”. Ślewiński przedstawił jednak nie wizję, ale świat marzeń i zadumy, może pierwszych miłosnych uniesień, i melancholii. W poetyckim bezczasie i arkadyjskim krajobrazie, nieco odrealnionym przez śmiałe zestawienia różu i soczystej zieleni oraz spiętrzenie barwnych planów w miejsce tradycyjnej głębi i perspektywy. Charakterystyczne dla Ślewińskiego jest subtelny modelunek światłocieniowy, delikatna gradacja, niuansowanie tonów, prostota kompozycji, harmonia kolorytu i powaga zmonumentalizowanych postaci.
Agnieszka Lajus
Dyrektorka Muzeum Narodowego w Warszawie
Biogram
Władysław Ślewiński pochodził z ziemiańskiej, mazowieckiej rodziny. W 1875 roku rozpoczął naukę w szkole rolniczej w Radomiu. Krótko uczęszczał do warszawskiej Szkoły Rysunkowej Wojciecha Gersona, prawdopodobnie za namową swojego krewnego Józefa Chełmońskiego. Zarządzał odziedziczonym po matce majątkiem Pilaszkowice na Lubelszczyźnie, który doprowadził do finansowej ruiny. W pośpiechu 1888 roku wyjechał z Polski do Paryża, uciekając przed sekwestrem Urzędu Podatkowego. Szybko trafił w krąg nowoczesnej sztuki francuskiej: uczył się w Académie Julian i Académie Colarossi, przebywał w kręgu bohemy artystycznej, która zbierała się w cremerie Chez Madame Charlotte na Montparnassie. Do jego znajomych należeli Paul Gauguin, Alfons Mucha czy August Strindberg. Podczas wystawy syntetystów w Café Volpini w 1889 roku zaznajomił się z kręgiem i sztuką uczniów Gauguina. Zaprzyjaźnił się z artystą i w latach 1889-96 wyjeżdżał do Pont-Aven w Bretanii, zasilając szeregi tamtejszej kolonii artystycznej. Ożenił się z rosyjska malarką Eugenią Szewcową. Od 1896 roku mieszkał w Le Pouldu w Bretanii. Na latach 1905-10 przypada pobyt artysty w Polsce: odbywa się wystawa jego dzieł w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta, Ślewiński wyjeżdża do Krakowa, przebywa w Poroninie, tworząc w obrębie tamtejszej kolonii artystycznej skupionej wokół Jana Kasprowicza, zakłada szkołę artystyczną przy ulicy Polnej w Warszawie. W 1910 roku opuścił Polskę i do końca życia mieszkał w domu nazywanym „zameczkiem” w Doëlan w Bretanii. Ślewiński stworzył pod wpływem Gauguina i syntetyzmu szkoły Pont-Aven osobista formułę malarską sytuującą się w obrębie malarstwa europejskiego symbolizmu. W historii sztuki polskiej jego malarstwo zalicza się do Młodej Polskie. Ślewiński uprawiał prawie wyłącznie malarstwo olejne – tworzył intymne martwe natury, portrety, pejzaże. Unikalnym zjawiskiem w jego dorobku jest seria morskich krajobrazów z bretońskiego wybrzeża, realizowana od lat 90. XX wieku.
