Julian Fałat, CHMURY W BYSTREJ, 1919

54,6 x 90,3cm - akwarela, gwasz, tektura

sygn. l.d.: jFałat | Bystra 1919 [inicjały wiązane]

Na odwrocie fragment nalepki Salonu Artystycznego Feliksa Richlinga w Warszawie (pieczęć, druk, tusz): 4446 | Autor Julian Fałat | [Dzi]eło p.t. „Chmury“ | [Ro]dzaj [dzie]ła Akwarela

 

Julian Fałat był mistrzem akwareli, a jego pejzaże wyróżniają się niezwykłą umiejętnością uchwycenia ulotnych zjawisk atmosferycznych, w szczególności chmur i sączącego się spomiędzy nich światła. Jego malarstwo pejzażowe nie było jedynie wiernym odtworzeniem natury, ale głębokim studium nastroju i gry światła. Fałat tworzył z niezwykłą werwą i rozmachem. Jako niezaprzeczalny mistrz akwareli, biegły w tej technice, śmiało rozlewał barwy na papierze, tworząc niepowtarzalne dzieła.

W prezentowanym pejzażu artysta nie naśladuje natury, lecz szybkimi rzutami kontrastujących ze sobą barw, daje nam jej szczere odczucie. Chmury w jego obrazie nie są statycznym tłem, lecz dynamicznym, żyjącym elementem pejzażu. Artysta malował je swobodnymi, rozmytymi plamami, co sprawiało, że wydają się być w ciągłym ruchu, zmieniając swój kształt.

Rok 1919 to czas szczególny – Fałat, już po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, malował z nową energią, a jego pejzaże zyskiwały wymiar kontemplacji i zadumy. Powstałe w Bystrej dzieło emanuje lekkością i świeżością, stanowiąc znakomitą syntezę dojrzałego stylu artysty. Fałat uwypuklił chmury, które dominują w prezentowanym pejzażu, pomijając jednocześnie nieistotne szczegóły. Widok nasycony spokojem, ciszą i pozbawiony obecności człowieka, odsłania transcendentny wymiar Natury. Malując fragment krajobrazu Fałat stworzy pejzaż uniwersalny, ponadczasowy, przepełniony poetyckim odczuwaniem światła.

 

Julian Fałat (Tuligłowy [okręg lwowski] 1853 - Bystra k. Bielska 1929) - malarz i pedagog - jeden z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku, członek polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, wielokrotnie odznaczany medalami na wystawach międzynarodowych. Studiował malarstwo u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1868-71 i 1881) i w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach spędził kilka miesięcy w Rzymie, w 1884 był w Paryżu i w Hiszpanii, a w 1885 odbył podróż morską dookoła świata. W 1886 podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. W latach 1894-96 współpracował z Wojciechem Kossakiem przy panoramie Berezyna. W 1895 został powołany na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w której gruntownie zreformował system nauczania, przekształcając tę uczelnię w nowoczesną Akademię Sztuk Pięknych (r.1900). Do roku 1910 był rektorem Akademii; po przejściu na emeryturę osiadł w miejscowości Bystra k. Bielska. Znakomity akwarelista, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.