Hieronim Radziejowski.

PODKANCLERZY KORONNY.

Pierwsze wspomnienie tego nazwiska nie sięga wyżej jak do Zygmunta I. Za Zygmunta III żył we wsi Radziejowicach, będącej gniazdem Radziejowskich, Stanislaw herbu Junosza, laską dworu u pana urosły i mianowany wojewodą łęczyckim, znany z hojnego podejmowania rodziny królewskiej i odwiedzających go panów. Był to ojciec Hieronima, urodzonego z Katarzyny Sobieskiej w r. 1632. Przyjęty podrostek na dwór Władysława IV, już się burzliwym odznaczał charakterem i zepsuciem obyczajów, pełnił najprzód urząd krajczego królowej. W r. 1645 został wybrany marszałkiem w kole poselskiem. W r. 1651 otrzymał godność podkanclerza koronnego. Trzy razy ponawiał związki małżeńskie, przez które pomnażał majątek. Ostatnią jego małżonką była wdowa po Adamie Kazanowskim Elżbieta Słuszczanka, pani ogromnego majątku i nieposzlakowanych obyczajów, którą poślubił wr. 1650. Ale zacna niewiasta gorzkiego doznała zawodu znalazłszy w nowym mężu, nietylko złego ale nikczemnego człowieka, który sam ją czernił potajemnie pismami. Wsparta powagą braci, zajęła dom swój w Warszawie, który przemocą chciał odebrać Radziejowski. W walce tej jego zastęp został pobity, a on za rozlew krwi pod bokiem królewskim osądzony na banicyę, udał się do Szwecyi, i namowami swemi skłonił króla Szwedzkiego do napadu na Polskę. Odtąd wierny przy jego boku, wpływami swymi i krewnych, był powodem strasznych klęsk narodu. Za wpływem Maryi Ludwiki w r. 1662, przeprosiwszy króla uzyskał odwołanie wyroku banicyi. Odtąd w domowej zaciszy kilka lat spędził. W r. 1666 wysłany jako nadzwyczajny poseł do Konstantynopola, tamże życie zakończył. Najwięcej wyjaśniającą jego życie i charakter, jest rozprawa Karola Szajnochy, pod napisem Hieronim i Elżbieta Radziejowscy. Biblioteka Ossolińskich, Lwów, 1863 r., tom 2-gi. Synem jego był Michał Radziejowski, prymas i kardynał, sławny matacz polityczny, który w czasie bezkrólewia po Janie III, frymarczył koroną i później zaś sprzedawał się kolejno Augustowi II i Szwedom. Uchodząc przed Szwedami, umarł nagle w Gdańsku 1705 r.