Utagawa Hiroshige (1797 - 1858), Śnieg nad rzeką Sumida, z serii: "Słynne miejsca w Edo o czterech porach roku", Japonia, po 1960 r.

drzeworyt barwny, tusz, papier, 39x13 cm, sygnatura artysty

Niezwykle nastrojowy drzeworyt projektu Horoshige. Wioślarz w słomkowym kapeluszu i płaszczu przeprawia tratwę przez rzekę Sumida, która przepływa przez Edo. Wolno padający śnieg wypełnia cały kadr przedstawienia, a senne wrażenie całości potęguje również nieokreślona granica między rzeką a niebem. Widoczny w rogu wiersz można przetłumaczyć następująco:

Śnieg pada na powierzchnię rzeki Sumida, a

Nieroztopione bryły mogą być ptakami stolicy.

Sformułowanie „Ptaki stolicy” odnosi się do epizodu z klasycznego dzieła literackiego z X wieku (Opowieści z Ise), w którym podróżnicy ze starożytnej stolicy, Kioto, widzą nad rzeką Sumida gatunek mewy, który przypomina im o ich odległej ojczyźnie.

Hiroshige Andō, zwany także Hiroshige Utagawa, to jeden z najbardziej znanych japońskich malarzy i grafików. Jego ojciec, Andō Genuemon, był samurajem niskiej rangi i oficerem brygady strażackiej. Od szesnastego roku życia Hiroshige kształcił się w pracowni Utagawy Toyohiry, pod którego pod opieką rozwijać umiejętności i talent. Młody Hiroshige nasiąkał artystyczną atmosferą, jednocześnie pomagając w codziennym życiu brygady ojca. Dopiero w wieku 27 lat postanowił w zupełności pójść drogą twórczości artystycznej. Po śmierci nauczyciela w 1822 r. zaproponowano mu objęcie pracowni po mistrzu, jednak Hiroshige zrezygnował z oferty i postawił na samodzielność. Dorobek artystyczny Hiroshige do dziś nie został w pełni skatalogowany, ale szacuje się, że powstało około 5000 dzieł, przede wszystkim w technice barwnego drzeworytu. Swoją karierę zaczynał od portretów pięknych kobiet (bijin-ga) i wizerunków aktorów kabuki (yakusha-e), ale po śmierci swojego nauczyciela skoncentrował się przede wszystkim na rodzimym pejzażu. Hiroshige pochodził z rodziny samurajskiej, jednakże identyfikował się z mieszczańską kulturą Edo. Zasłynął przede wszystkim jako twórca serii krajobrazowych takich jak: Pięćdziesiąt trzy stacje na gościńcu Tōkaidō (Tōkaidō gojūsan tsugi no uchi), Sto widoków słynnych miejsc w Edo (Meisho Edo hyakkei) i Sześćdziesiąt dziewięć stacji na drodze Kisokaidō (Kisokaidō rokujūkyū tsugi no uchi). W mistrzowski sposób ukazywał pejzaż w różnych porach roku i dnia, interesowały go zjawiska pogodowe. Eksperymentował z efektami i kompozycją, stosował niekonwencjonalne skróty. Wyjątkowym elementem w jego pracach jest przedstawianie zjawisk atmosferycznych takich jak opady śniegu czy deszczu oraz wichury i burze. Z drugiej strony interesowało go zjawisko cienia i jego działanie zarówno w krajobrazie, jak i domowym wnętrzu. 

W II poł. XX w. japońscy artyści i wydawcy współpracowali, aby odtworzyć słynne odbitki drzeworytnicze dla zainteresowanych kolekcjonerów poszukujących rzadkich wzorów. Stworzono nowe bloki, a odbitki były pieczołowicie drukowane przez rzemieślników tą samą metodą, co XIX-wieczne pierwowzory - jeden blok dla każdego koloru. Wznowienia drzeworytów są okazją do kolekcjonowania i cieszenia się słynnymi projektami uznanych japońskich artystów.