Utagawa Hiroshige (1797 - 1858), Totsuka - rozwidlenie przy Motomachi, wyd. Yuyudo, Tokio/Japonia, okres Showa (po 1960 r.)

drzeworyt barwny, papier, 23x34 cm, sygnatura artysty, na marginesie oznaczenie wydawcy oraz rzeźbiarza i drukarza

Rozwidlenie w Motomachi ukazuje historyczną stację pocztową jako ważne skrzyżowanie dróg, gdzie spotykali się podróżni przemierzający szlaki Tōkaidō, Atsugikaidō i Kamakurakaidō. Na drzeworycie widać podróżnych w herbaciarni niedaleko mostu, mężczyznę zsiadającego z konia oraz kamień milowy wskazujący skręt do Kamakury. W tamtych czasach nie było żelaznych podków, więc konie nosiły słomiane podkowy, co dokumentuje niniejsza scena. 

Pięćdziesiąt trzy stacje na gościńcu Tōkaidō to seria 55 drzeworytów z przedstawieniem 53 stacji pocztowych (shukuba) oraz dwóch ważnych punktów drogi: miejsca początkowego to jest mostu Nihonbashi w Edo oraz końcowego wielkiego mostu Sanjo w Kioto. Droga rozciągała się na ponad 500 kilometrów, łącząc stolicę szogunatu ze starą stolicą cesarską. Pięćdziesiąt trzy stacje to postoje dla koni i tragarzy, kwatery, restauracje i domy gejsz dla podróżnych, którzy, przy sprzyjających warunkach pogodowych, mogli pokonać tę odległość pieszo w ciągu dwóch tygodni. Wśród tych podróżnych byli feudałowie (daimyō), którzy mieli obowiązek co dwa lata przebywać na dworze szoguna i podróżować tam i z powrotem w ogromnych procesjach.

W 1832 roku Hiroshige podróżował ze świtą urzędników szoguna z Edo (Tokio) do Kioto wzdłuż drogi Tokaido. Podróż ta była dla niego otwierającym oczy i zmieniającym życie doświadczeniem. Po podróży wrócił do Edo i rozpoczął prace nad serią drzeworytów na podstawie szkiców, które wykonał. Opublikowana w latach 1833-1834 seria „Pięćdziesiąt trzy stacje Tokaido” (Hoeido Tokaido) przyniosła Hiroshige ogromne uznanie zarówno krytyków, jak i publiczności. Umiejętnie uchwycił nastrojowe i klimatyczne warunki pogodowe, oddając mgłę, deszcz, śnieg i wieczorne efekty świetlne. Poetyckie krajobrazy zrównoważył dodając postacie, które stanowią osobisty element tych prac. Seria oferuje widzom możliwość przeniesienia się w czasie do Japonii Hiroshige w cieniu szogunatu Tokugawa i zobaczenia tego życia tak, jak doświadczył go artysta. Seria stała się tak popularna, że ciągłe jej wznawianie w czasach Edo spowodowało całkowite zniszczenie matryc pierwszego wydania.

Drzeworyty ukiyo-e były drukowane kilka razy od okresu Edo, zawsze przy użyciu tradycyjnej metody. Od początku XX w. wydawnictwo Yuyudo wyróżniało się jako jeden z najlepszych wydawców w Japonii. Przestrzegało tych samych rygorystycznych standardów, co wydawcy z XIX w., podczas gdy niektórzy z ich kolegów po fachu szli na skróty. W latach 50. XX w., gdy zainteresowanie drzeworytami z epoki Edo ponownie wzrosło, Yuyudo rozpoczęło projekt wznowienia grafik wielkich mistrzów ze złotego wieku Ukiyo-e. W tym celu zatrudnili najlepszych drukarzy i rzeźbiarzy na świecie. Powstałe prace są jednymi z najwyższej jakości edycji, jakie kiedykolwiek powstały. Drzeworyty Yuyudo są wyjątkowo dobrze wykonane i bardzo starannie opracowane. Większość z prac cyklu posiada oryginalne foldery wydawcy z naniesionym tytułem serii. Wydawnictwo przestało istnieć i wydawać w latach 80. XX w. 

Hiroshige Utagawa, zwany także  Hiroshige Andō, to jeden z najbardziej znanych japońskich malarzy i grafików. Jego ojciec, Andō Genuemon, był samurajem niskiej rangi i oficerem brygady strażackiej. Od szesnastego roku życia Hiroshige kształcił się w pracowni Utagawy Toyohiry, pod którego pod opieką rozwijać umiejętności i talent. Młody Hiroshige nasiąkał artystyczną atmosferą, jednocześnie pomagając w codziennym życiu brygady ojca. Dopiero w wieku 27 lat postanowił w zupełności pójść drogą twórczości artystycznej. Po śmierci nauczyciela w 1822 r. zaproponowano mu objęcie pracowni po mistrzu, jednak Hiroshige zrezygnował z oferty i postawił na samodzielność. Dorobek artystyczny Hiroshige do dziś nie został w pełni skatalogowany, ale szacuje się, że powstało około 5000 dzieł, przede wszystkim w technice barwnego drzeworytu. Swoją karierę zaczynał od portretów pięknych kobiet (bijin-ga) i wizerunków aktorów kabuki (yakusha-e), ale po śmierci swojego nauczyciela skoncentrował się przede wszystkim na rodzimym pejzażu. Hiroshige pochodził z rodziny samurajskiej, jednakże identyfikował się z mieszczańską kulturą Edo. Zasłynął przede wszystkim jako twórca serii krajobrazowych takich jak: Pięćdziesiąt trzy stacje na gościńcu Tōkaidō (Tōkaidō gojūsan tsugi no uchi), Sto widoków słynnych miejsc w Edo (Meisho Edo hyakkei) i Sześćdziesiąt dziewięć stacji na drodze Kisokaidō (Kisokaidō rokujūkyū tsugi no uchi). W mistrzowski sposób ukazywał pejzaż w różnych porach roku i dnia, interesowały go zjawiska pogodowe. Eksperymentował z efektami i kompozycją, stosował niekonwencjonalne skróty. Wyjątkowym elementem w jego pracach jest przedstawianie zjawisk atmosferycznych takich jak opady śniegu czy deszczu oraz wichury i burze. Z drugiej strony interesowało go zjawisko cienia i jego działanie zarówno w krajobrazie, jak i domowym wnętrzu.