Gustaw Gwozdecki, TĘCZA NAD WAWELEM

70,3 x 95,1cm - olej, płótno

sygn. p.d.: GWOZDECKI

Spod pejzażu przebijają fragmenty bardziej geometrycznej kompozycji (w orientacji pionowej) z sygnaturą (wzdłuż prawej krawędzi).

Na odwrocie, na górnej listwie krosna napis (kredką): prof. G. Gwozdecki | „Wawel“;
na dolnej listwie krosna szczątkowy fragment nalepki (druk, tusz): Autor Gwozdecki.

Gustaw Gwozdecki, choć bardziej znany z portretów i aktów, był również ważnym pejzażystą. Jego twórczość w tej dziedzinie, choć mniej obszerna, stanowi fascynujący rozdział w historii polskiego malarstwa na przełomie XIX i XX wieku. Na jego styl pejzażowy silnie oddziaływały prądy europejskie oraz inspiracje czerpane od konkretnych artystów, w tym Konrada Krzyżanowskiego, który odegrał kluczową rolę w ukształtowaniu jego artystycznej drogi.

Konrad Krzyżanowski, będąc jednym z czołowych przedstawicieli polskiego impresjonizmu i symbolizmu, miał znaczący wpływ na młodszego Gwozdeckiego. Krzyżanowski, sam będąc utalentowanym pejzażystą, często malował melancholijne, nastrojowe widoki mazowieckich łąk, Wilna czy Witebska, w których główną rolę odgrywało światło i kolor. Jego technika, charakteryzująca się swobodnymi, ekspresyjnymi pociągnięciami pędzla, a także umiejętność oddawania ulotnych wrażeń świetlnych,
była dla Gwozdeckiego inspiracją, czego znakomitym przykładem jest prezentowana Tęcza nad Wawelem.

Gwozdecki, obserwując i analizując prace Krzyżanowskiego, zaczął przejmować jego podejście do pejzażu. Zamiast realistycznego, szczegółowego odwzorowania natury, skupił się na uchwyceniu atmosfery, światła i nastroju.
W jego pejzażach pojawia się podobna paleta barw – często stonowana, z przewagą szarości, błękitów i zieleni, co nadaje obrazom liryczny i introspekcyjny charakter. Wpływ Krzyżanowskiego widoczny jest również w technice Gwozdeckiego, który malował dynamicznie, co pozwalało na lepsze oddanie wibracji powietrza i gry światła. Twórczość pejzażowa Gwozdeckiego ewoluowała wraz z jego podróżami. Początkowo, podczas pobytu w Monachium, a później w Paryżu, Gwozdecki tworzył prace, w których można dostrzec wpływy impresjonistów i postimpresjonistów. Inspiracje te łączyły się z jego własnym, unikalnym stylem, co zaowocowało serią obrazów o nastrojowym, lirycznym charakterze. Szczególnie w jego paryskich pracach widoczna jest fascynacja miejskim pejzażem – bulwarami, parkami, alejami – które Gwozdecki malował z delikatnym wyczuciem koloru i światła.

Jednakże, najistotniejszy przełom nastąpił pod wpływem wspomnianego już Krzyżanowskiego. To za jego sprawą Gwozdecki zaczął głębiej eksplorować symbolizm i ekspresjonizm w pejzażu. Przestał być jedynie obserwatorem, a stał się interpretatorem natury. W jego obrazach pejzażowych coraz częściej pojawiają się motywy melancholii, samotności i refleksji. Dążył do uchwycenia nie tyle samego krajobrazu, co emocji i przeżyć z nim związanych. Przykładem są nastrojowe widoki pól, lasów czy morza, które Gwozdecki malował w Bretanii, ukazujące surowość i piękno natury, ale także jej symboliczne znaczenie. Ostatni, ale nie mniej ważny w twórczości Gwozdeckiego okres to czas spędzony w Ameryce. Mimo że oddalony od ojczyzny, artysta nie stracił kontaktu z polskim pejzażem i kulturą. W jego późniejszej twórczości, nawet po osiedleniu się w Nowym Jorku, wciąż widoczne są echa wspomnień z Polski. Choć w Nowym Jorku malował głównie portrety, to w jego myślach i szkicach pojawiały się krajobrazy, które łączyły go z przeszłością.
Czasami w portretach, zwłaszcza tych przedstawiających Polonię, w tle pojawiały się subtelne odniesienia do polskiej architektury lub natury, jakby chciał w ten sposób zachować cząstkę ojczyzny. W jego listach i zapiskach często pojawiały się wspomnienia z Krakowa,jego okolic, a także wschodnich krajobrazów, coświadczy o głębokim przywiązaniu do polskiego pejzażu, który w jego twórczości stał się symbolem utraconej ojczyzny i wiecznej tęsknoty

Gustaw Gwozdecki (Warszawa 1880 - Paryż 1935) - malarz, rzeźbiarz i grafik; studiował w Warszawie, w 1899 w Monachium, następnie w u Jana Stanisławskiego w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a później w prywatnej szkole Konrada Krzyżanowskiego w Warszawie. W 1903 wyjechał do Paryża, gdzie uczył się jeszcze w pracowni rzeźbiarza Ponscarme’a. W Paryżu od 1904 wielokrotnie wystawiał swoje obrazy i rzeźby w Salon de la Sociéte des Beaux-Arts i Salon d’Automne. W 1912 i 1913 urządził we własnej pracowni wystawy indywidualne przyciągając uwagę francuskich krytyków, m.in. Andre Salmona i Guillaume’a. Apollinaire’a. Swoje prace przesyłał także na wystawy krajowe (m.in. wystawy „Sztuki” i grupy Formistów). Był ważną postacią polskiej kolonii artystycznej we Francji. W 1914 dzięki jego staraniom otwarto w Paryżu polską Akademię Malarstwa (jej działalność przerwał wybuch I wojny światowej). W 1915 był w Nowego Jorku i odtąd jeździł tam wielokrotnie, działając, m.in. w Komitecie Stosunków Artystycznych Polsko-Amerykańskich i wystawiając swoje malarskie i rzeźbiarskie prace. Zajmował się teorią sztuki, publikował artykuły o malarstwie, był autorem książki O ewolucji w malarstwie. Ponadto był kompozytorem i pianistą. W malarskiej twórczości artysty widoczna jest ewolucja formy jego dzieł - od wczesnych prac związanych nurtami symbolizmu i ekspresjonizmu, poprzez wyraźną fascynację fowizmem, sztuką Matisse’a i van Dongena, aż do obrazów zbliżonych formą do klasycyzmu lat dwudziestych. Malował pejzaże, portrety, kompozycje symboliczne, martwe natury oraz bukiety kwiatów nawiązujące do kompozycji malarzy japońskich działających w latach dwudziestych w Paryżu.