Władysław Skoczylas, PEJZAŻ (WIDOK KAZIMIERZA NAD WISŁĄ), 1926-1928

68,3 x 98,0cm - akwarela, ołówek, karton

akwarela, ołówek, tektura, 68,3 x 98 cm

sygn. l.d.: W. Skoczylas

p.d. znak producenta papieru Schoellershammer

 

Na odwr. l.g. nalepka (druk, atrament, pieczęć): Komitet Wystaw Okrężnych przy Polskiem Tow. Artystycznem. | No 220 | Autor Skoczylas |Tytuł Pejzaż (...) | Rodzaj dzieła akw | Cena | Data 2 VI 28 | 5570.

Wzdłuż lewej krawędzi napis (ołówek): na wystawę okrężną.

 

Porównaj:

- M. Sitkowska, Władysław Skoczylas, Warszawa 2015, s. 290, nr kat. 100, VI.180.

 

W latach 20. XX w. Władysław Skoczylas, po wydaniu i sukcesie swych tek „góralskich“ (Zbójnicka, 1920 i Podhalańska, 1921) miał już ugruntowaną pozycję jako grafik. W tym czasie (1922) wstąpił do Stowarzyszenia „Rytm“, grupującego malarzy i rzeźbiarzy reprezentujących kierunek figuratywny, klasycyzujący, umiarkowanie stylizowany i dekoracyjny. W większym niż w latach wcześniejszych stopniu zajął się malarstwem, preferując technikę akwareli (miał uczulenie na farby olejne). Dominującym motywem jego akwarel był pejzaż, głównie widoki Kazimierza nad Wisłą, do którego wyjeżdżał na coroczne plenery ze studentami. Malował zarówno na miejscu, jak po powrocie do pracowni, posługując się rysunkami ze szkicowników. Skoczylasowskie widoki Kazimierza nie są ujęciami realistycznymi. Przeciwnie, dowolnie „przestawiał“ wzgórza, budynki i ruiny, odkształcał je, przesadnie monumentalizował, czasem uzupełniał o nieistniejące elementy wzięte skądinąd (jak w obrazie, na którym zamiast ruin zamku kazimierskiego widnieje Zamek Orawski, skądinąd częsty motyw z jego drzeworytów).

Oferowana praca wpisuje się w serię takich właśnie, fantastycznych widoków utworzonych z elementów architektury Kazimierza, przedstawionych jednak niczym scenografia teatralna – w jednym planie, za „sceną“, na której artysta umieszcza postaci i scenki z życia miasteczka. Zbliżone ujęcie widzimy na akwarelach Kazimierz nad Wisłą (z jeźdźcami), czy Kazimierz nad Wisłą, 1928, znanych dziś tylko z fotografii.

Oferowany pejzaż był eksponowany na „Wystawie Okrężnej“ w 1928 roku, jednej z cyklu podobnych prezentacji w dwudziestoleciu międzywojennym. Były to wystawy objazdowe dzieł czołowych artystów w małych ośrodkach, organizowane siłami społecznymi – związków artystów i organizacji lokalnych. Wystawy okrężne były sprzedażne, lecz przede wszystkim miały na celu propagowanie dobrej sztuki na prowincji. Skoczylas, zawsze prospołecznie nastawiony do podobnych inicjatyw, uczestniczył w wystawach tego cyklu, delegując na nie swoje reprezentatywne akwarele, do których niewątpliwie należy prezentowany widok Kazimierza nad Wisłą.

Władysław Skoczylas - malarz, grafik, rzeźbiarz, pedagog i krytyk artystyczny. Od roku 1901 studiował rzeźbę w Kunstgewerbeschule w Wiedniu, następnie rzeźbę i malarstwo w krakow-skiej Akademii Sztuk Pięknych u Axentowicza i Wyczółkowskiego (1904-1906), rzeźbę u E.-A.Bourdella w Paryżu (1910) i grafikę w Lipsku (1913). Od 1908 przez kilka lat mieszkał w Zakopanem, gdzie uczył rysunku w Szkole Przemysłu Drzewnego, był wspólzałożycielem Towarzystwa Sztuka Podhalańska i warsztatów tkackich „Kilim”. Od roku 1918 stale mieszkał w Warszawie - uczył na Wydziale Architektury Politechniki i prowadził katedrę Grafiki Artystycznej w Szkole, a później Akademii Sztuk Pięknych. Wiele wystawiał, m.in. z grupą Formistów. Był współzałożycielem grup „Rytm” i towarzystwa grafików „Ryt” i brał udział w wystawach tych ugrupowań. Był wybitnym grafikiem, twórcą polskiej szkoły drzeworytu. Malował stosunkowo niewiele, tworząc pejzaże, portrety i sceny rodzajowe.