Władysław Wankie, Na tarasie, ok. 1886-1888

61,0 x 78,5cm - olej, płótno

sygn. l.d.: Wł. Wankie

Porównaj z:
– W. Wankie, Za Dyrektoriatu, aukcja Agra-Art 9 III 1997;
– Władysław Wankie 1860-1925. Wystawa monograficzna. Katalog dzieł istniejących i zaginionych, oprac. L. Skalska-Miecik, E. Micke, MNW, Warszawa 1989, s. 11, 94-95, nr kat. II 4-7, il.; obrazy zaginione.

 

Prezentowane płótno Na tarasie jest jednym z najwcześniejszych, znanych dzieł artysty, powstałym podczas jego pobytu w Monachium w latach osiemdziesiątych XIX w., gdzie zetknął się z popularnym w środowisku malarzy akademickich i historycznych nurtem „kostiumowym“. Były to sceny rodzajowe stylizowane na epokę XVIII w. czy czasów Dyrektoriatu, które łączyły elegancję przedstawień towarzyskich z biedermeierowską kameralnością – bardzo wówczas modne i popularne – cieszyły się znacznym powodzeniem na rynku sztuki. Z reprodukcji zamieszczanych w ówczesnej prasie znamy też kilka podobnych obrazów Władysława Wankiego. Prezentowane płótno ukazuje pełną wdzięku scenę towarzyską rozgrywającą się na tarasie otoczonym ogrodem. Postacie – dwie kobiety i mężczyzna – ujęte są w konwencji lekkiej anegdoty: mężczyzna w stroju z końca XVIII w. prowadzi konwersację z siedzącą damą, podczas gdy stojąca obok młoda kobieta, w jaskrawoczerwonym fartuchu i czepku, wprowadza element ożywienia i kontrastu. Ustawiono na stoliku porcelanową filiżankę i talerzyk, detale kostiumów podkreślają staranność i biegłość warsztatową artysty. Całość rozgrywa się w jesiennej scenerii – na ziemi widoczne są opadłe liście, co potęguje melancholijny nastrój sceny. Kompozycja utrzymana jest w duchu realizmu akademickiego, z dużą dbałością o detale stroju, rekwizytów i przyrody. Jednocześnie daje się zauważyć miękkość modelunku postaci, subtelne operowanie światłem i barwą, a także elegancka narracyjność, typowa dla malarstwa kostiumowego tego czasu.

Sądząc z zachowanych wzmianek w literaturze i reprodukcji w czasopismach, od połowy lat osiemdziesiątych do około 1887 roku Wankie malował głównie niezwykle modne w malarstwie monachijskim sceny kostiumowe, przede wszystkim z czasów Dyrektoriatu, powielając w zmodyfikowanych wersjach ten sam schemat: młoda wykwintnie ubrana dama siedzi w pełnej gracji pozie na ławce, obok młody ułan lub starszy mężczyzna czytający jej poezje, albo pochylający się w ukłonie. We wszystkich tych scenkach centrum kompozycji stanowią zbliżone do widza postacie, w tle obowiązkowe kwiaty – bujnie rosnące w ogrodach, pnące się po zamykającym dalszy plan murze, kwitnące w ogromnych, stojących na ziemi donicach. Pozy powtarzają się wystarczy porównać postacie mężczyzn na obrazach Za Dyrektoriatu i Poezja i miłość. Interesujący jest fakt, że te błahe, choć niewątpliwie pełne wdzięku prace Wankiego zostały pochlebnie ocenione przez Wojciecha Gersona. Obrazy Wankiego tego typu mają wiele analogii wśród dzieł malarzy niemieckich. Wyróżniały je podobno zalety kolorystyczne, nie wykluczone, że artysta wykorzystał tu lekcje malarstwa wielkiego, jak mawiał, Hansa Makarta i również wysoko cenionego przez niego Ernesta Meissoniera. Wankie dość często „produkował“ scenki z czasów Dyrektoriatu. Cieszyły się one dużym powodzeniem u odbiorców prywatnych, zwłaszcza amerykańskich, chętnie nabywane były przez monachijskich kunsthändlerów.

                                                                                                                                                                                                    (Władysław Wankie 1860-1925, dz. cyt, s. 11)


W ciągu dwudziestoletniego pobytu artysty w Monachium powstało około trzystu obrazów; do Polski trafiło niewiele z nich. Zaledwie około trzydziestu dzieł znanych jest z drzeworytniczych reprodukcji w czasopismach. Na tarasie ma więc szczególną wagę jako rzadki, zachowany przykład wczesnej twórczości Władysława Wankiego.

Władysław Wankie (Warszawa 1860 – Warszawa 1925) - malarz, krytyk artystyczny. W latach 1875-1880 studiował w warszawskiej Klasie Rysunkowej u W. Gersona i A. Kamińskiego, później krótko w Krakowie i w Akademii Monachijskiej. W Monachium zamieszkał na dłużej, wielokrotnie wyjeżdżając stamtąd do Bretanii. W 1901 r. na stałe zamieszkał w Warszawie. Malował pejzaże, obrazy rodzajowe, kompozycje o tematyce religijnej i symbolicznej. Zajmował się krytyką artystyczną, publikując swoje artykuły na łamach warszawskich czasopism. Twórczość artysty przypomniała niedawno monograficzna wystawa jego prac urządzona w warszawskim Muzeum Narodowym w 1989 r.