Wojciech Kossak, PORTRET KAZIMIERZA ROMAŃSKIEGO

73,3 x 60,8cm - olej, płótno

sygn. p.d.: WKossak 1882 | Uładówk[a]

Na prawej i dolnej listwie krosien malarskich cyfry odnoszące się do wymiarów obrazu: 73 oraz 60.

Na dolnej listwie ramy papierowa nalepka antykwariatu Bruno Wenzel.

 

Pochodzenie: krąg rodziny Kossaków.

 

Ojciec szczególnie kochał Zofię, posiadała zdolności rysunkowe i uczęszczała później w Krakowie na kursy Adriana Baranieckiego, uczyła się też rysunków u Matejki – pisał Kazimierz Olszański o Zofii z Kossaków Romańskiej, córce Juliusza Kossaka i siostrze Wojciecha Kossaka (K. Olszański, Juliusz Kossak, Wydawnictwo „Kossakiana“, Kraków 2000, s. 74). Zofia (1861-1946) wyszła w roku 1882 za mąż za Kazimierza Romańskiego (ok. 1856-1911), plenipotenta dóbr Potockich. Około 1904 roku Romański nabył majątek w Hrusiatyczach na Rusi Halickiej. Wielokrotnie w jego dworze bywali Kossakowie, co Wojciech opisał w Listach do żony i przyjaciół, a Magdalena Samozwaniec w książce Maria i Magdalena. W roku 1909 szwagier Wojciecha zbankrutował i razem z żoną i już trojgiem dzieci przeniósł się do Nowosielicy, gdzie Romański ponownie został zarządcą.

Znany przede wszystkim z malarstwa batalistycznego, Wojciech Kossak był wysoko cenionym portrecistą. Dysponując wirtuozerskim warsztatem realisty, posiadał jednocześnie zmysł uważnego obserwatora, dzięki czemu trafnie potrafił uchwycić psychologię modela, czego przykładem jest oferowane dzieło. Romański, ubrany w elegancki, ciemny garnitur, siedzi w fotelu, w lewej dłoni trzyma papierosa, a na jego serdecznym palcu widoczny jest złoty sygnet. Wzrok kieruje prosto w stronę widza. Z prawej strony, u góry, znajduje się jego rodowy herb – Ślepowron. Za nim widoczna jest ciężka, bordowa draperia, a obok niej klasyczna kolumna, co nadaje kompozycji powagi i monumentalności. W głębi rozciąga się pejzaż oświetlony blaskiem zachodu słońca, co wprowadza do portretu element nastrojowości, a zarazem metafory.

W prawym dolnym rogu artysta złożył sygnaturę, opatrując ją odnoszącym się do daty ślubu Romańskich rokiem 1882 oraz nazwą majątku Uładówka (wieś w powiecie winnickim, w dobrach Potockich), w którym młoda para wtedy zamieszkała.

Oferowany portret stanowi jedną z nielicznych rodzinnych pamiątek Kossaków, jakie pojawiły się na rynku antykwarycznym. Stąd też posiada niewątpliwie znaczącą wartość historyczną oraz muzealną.

Wojciech Kossak (Paryż 1856 - Kraków 1942 ) – powszechnie znany malarz, postrzegany przede wszystkim jako świetny batalista. Syn i uczeń Juliusza Kossaka kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w Akademii monachijskiej oraz w Paryżu. W latach 1895-1902 przebywał głównie w Berlinie, pracując dla cesarza Wilhelma II. Wiele podróżował, m.in. do Hiszpanii i Egiptu, gdzie wykonywał szkice do zamierzonych panoram. W późniejszych latach kilkakrotnie wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych wykonując zamówienia portretowe. W 1913 był mianowany profesorem warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W latach I wojny światowej pełnił służbę wojskową. Był współautorem panoram: „Racławice” (1893-1894), „Berezyna” (1895-1896), „Bitwa pod piramidami” (1901) oraz szkiców do niezrealizowanej „Somosierry” (1900). Z temperamentem i swobodą tworzył szeroko malowane, dynamiczne sceny batalistyczne, historyczne, rodzajowe oraz liczne portrety. Z upodobaniem malował konie. Jego obrazy, gloryfikujące dawne i współczesne artyście polskie wojsko i bohaterstwo żołnierzy, trafiały do patriotycznych uczuć odbiorców i cieszyły się ogromna popularnością.